فهرست محتوا
عید نوروز
عید نوروز یکی از جشنهای باستانی ایرانیان است که هر ساله با آغاز سال نو، مصادف با یکم فروردین ماه این روز با شکوه‌تر از هر سال جشن گرفته می‌شود. بنابراین نوروز یک جشن ملی برای مردم ایران به شمار می‌آید که در هر منطقه از این کشور این روز با آداب و رسوم خاصی پاس داشته می‌شود. در این بین تعطیلات رسمی نوروز فرصتی را برای خانواده‌ها فراهم می‌کند تا علاوه بر دید و بازدید از اقوام و استراحت، تدارک یک سفر داخلی و خارجی متفاوت را ببینند و خاطره این ایام را ماندگارتر کنند.
برنامه‌ریزی برای سفر نوروزی و تعیین مقصد سفر باید چند ماه قبل از فرارسیدن این ایام انجام شود تا سبب افزایش کیفیت سفر و صرفه‌جویی در هزینه‌ها شود. در این بین گزینه‌های بسیاری برای سفر وجود دارد، کافی است با ما در مجله گردشگری هم اقلیم تا انتهای این مقاله همراه شوید تا ضمن بررسی دقیق این جشن سه هزار ساله و نحوه پیدایش آن به نحوه برنامه‌ریزی سفر نوروزی و بهترین مقاصد سفر داخلی و خارجی در این ایام نیز اشاره خواهیم کرد.
فلسفه عید نوروز چیست؟
عید نوروز میراثی است که هرساله با آغاز سال نو در مناطق مختلف جهان به ویژه ایران و افغانستان پاس داشته می‌شود. البته آغاز سال نو در برخی دیگر از کشورها همچون ترکیه، تاجیکستان، گرجستان، روسیه، جمهوری آذربایجان، قرقیزستان، قزاقستان و غیره نیز با تعطیلات رسمی چند روزه همراه است و مردم فرارسیدن این ایام را جشن می‌گیرند.
با این وجود، به طور کلی عید نوروز شناسنامه ایرانی دارد و نمادی برای پیوند ملت‌های مختلف محسوب می‌شود. براساس روایت‌های افسانه‌ای و طبق نوشته‌های کتاب اوستا، نوروز در زمان جمشید، پادشاه چهارم پیشدادی ایران که از قدرت فره ایزدی بهره‌مند بوده به وجود آمده است و زمانی که قحطی و خشکسالی همه سرزمین‌ها را فراهم گرفته است جمشید با دستور اهورا مزاد به مقابله با اهریمن برمی‌خیزد.
بنابراین با شکست اهریمن توسط جمشید، با از بین رفتن خشکسالی دوباره شادی و برکت به سرزمین ایران باستان باز می‌گردد. بعدها مردم این روز را نوروز به معنای روز نوین نام نهادند و با کاشتن جو در مزارع، این جشن باستانی را جاودانه کردند. در این بین شاعران و نویسندگان نامی کشورمان همچون فردوسی و ابوریحان بیرونی و طبری نویسنده کتاب تاریخ طبری نیز جمشید را بنیانگذار اصلی نوروز می‌دانند.
به طوریکه در روایتی از شاهنامه آمده است که جمشید در سفر به آذربایجان دستور می‌دهد تاج و تختی پر زرق و برق مهیا کنند و چون با تابش خورشید به آن، دنیا سراسر نور می‌شود، این اتفاق باعث شادی مردم و به وجود آمدن نوروز می‌شود.
منشأ پیدایش عید نوروز در ایران
عید نوروز یکی از رویدادهای مهم در تقویم شمسی ما ایرانیان است که این جشن ملی از یکم فروردین ماه آغاز می‌شود و مردم تعطیلات نوروزی را جشن می‌گیرند. سال نو یکی از قدیمی‌ترین جشنهای باقی مانده از دوران ایران باستان است و با گذشت سه هزار سال همچنان پیوند ملی را مستحکم نگه داشته است.
تاکنون هیچ یک از پژوهشگران و مورخان ادعا نکردند که به طور دقیق جشن و عید نوروز از چه زمانی وارد کشور ما شده است. اما آثار به جای مانده گواه آن است که دوره هخامشیان نوروز را جشن می‌گرفتند. حتی در دوره ساسانیان به زبان فارسی میانه نوروز را «نوگ روچ» بیان می‌کردند، با گذشت زمان با حذف «گ» و تبدیل شدن «چ» به «ز» در نهایت کلمه نوروز به وجود می‌آید.
در تاریخ باستان و کتاب مقدس هندوان، همه نوروز را به جم یا جمشید پادشاه پیشدادی نسبت دادند. زمانی که جمشید از کاخ خود در جنوب دریاچه ارومیه خارج می‌شود، تحت تأثیرطراوت و تازگی فصل بهار و زیبایی‌های طبیعی آن قرار می‌گیرد و آن روز را نوروز نامگذاری می‌کند و به طور رسمی اعلام می‌کند که هر ساله در این روز، آداب و رسوم خاصی را ترتیب بدهند و جشنی را به مناسبت نو شدن طبیعت برگزار کنند.
بنابراین به طور کلی منشأ و زمان پیدایش عید نوروز در ایران مشخص نیست. اما برخی از روایت‌های تاریخی، آغاز نوروز را به بابلیان یعنی زمان حمله کوروش کبیر به بابل نسبت می‌دهند. همچنین طبق برخی دیگر از روایت‌ها، زرتشت بنیانگذار نوروز بوده است.
چه زمانی عید نوروز در ایران رسمی شد؟
طبق روایت‌ها خاستگاه اصلی عید نوروز در ایران باستان است اما طبق نظر مورخان باید از سومری‌ها به عنوان نخستین تمدن بشری در برگزاری نخستین جشن نوروز یاد شود. بنابراین نوروز از سومر به اکد، و از آنجا به بابل و آسور رسیده است، همچنین از ایلامی‌ها به عنوان آغازکنندگان تمدن در ایران به دوره هخامنشیان و ساسانیان و غیره منتقل شده است.
کوروش کبیر نخستین پادشاه ایرانی و بنیانگذار سلسله هخامنشان بود که عید نوروز را در سال ۵۳۸ (قبل از میلاد) به صورت رسمی نامگذاری و این روز را به عنوان جشن ملی ماندگار کرد. کوروش در این روز برنامه‌های ویژه‌ای را همچون ترفیع رتبه سربازان، پاکسازی مکان‌های عمومی و خانه‌ها و بخشش محکومان در زندان اجرا کرده است.
برگزاری این آیین در زمان دیگر پادشاهان هخامنشی نیز تداوم داشته است به طوری که جشن نوروز در زمان داریوش اول هخامنشی در تخت جمشید برگزار می‌شده و به مناسبت نوروز سکه‌ای از جنس طلا با نقش سربازی در حال تیراندازی ضرب کرده است. گفتنی است در دوره هخامنشی جشن نوروز بسیار طولانی بوده است و از ۲۱ اسفند تا ۱۹ اردیبهشت مردم به جشن و پایکوبی می‌پرداخته‌اند.
ثبت جهانی عید نوروز
به طور کلی نوروز ریشه ایرانی دارد و قدمت آن به بیش از ۳ هزار سال می‌رسد اما در کشورهای دیگر نیز این روز جشن گرفته می‌شود. از این رو مجمع عمومی سازمان ملل متحد در چهارم اسفند سال ۱۳۸۸ مصادف با ۲۳ فوریه ۲۰۱۰ نوروز را در تقویم خود به ثبت رساند و براین اساس روز ۲۱ ماه مارس در تقویم میلادی به عنوان «روز جهانی عید نوروز» به رسمیت شناخته شد. همچنین در هشتم مهر ۱۳۸۸ سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد معروف به یونسکو، نوروز را به عنوان یک میراث جهانی به ثبت رساند.
بنابراین در هفتم فروردین ۱۳۸۹ برای نخستین بار جشن جهانی نوروز در تهران با حضور سران کشورهای مختلف برگزار شد و هر ساله این آیین باستانی به میزبانی یکی از کشورها گرامی داشته می‌شود. همچنین در سال ۱۳۹۱ برای اولین بار به میزبانی ایران نوروز در صحن عمومی سازمان ملل و یونسکو جشن گرفته شد.
گفتنی است، تعطیلات رسمی در ایران به مناسبت عید نوروز مصادف است با ۴ روز نخست فروردین اما مدارس تا روز سیزده نوروز تعطیل است.
آداب و رسوم مردم در عید باستانی
آداب و رسوم جشن باستانی نوروز با به عبارتی عید نوروز رنگ و هویتی ایرانی دارد و این ایام نماد پیوند بین اقوام و مردم ایران است. این جشن تابستانی و کهن نوید رویش مجدد طبیعت و تولد نباتات است و مردم بر این باور هستند که با تازه شدن طبیعت باید لباس نو پوشید و در کنار عزیزان خود به جشن و پایکوبی پرداخت. بر این اساس در تقویم خورشیدی عید نوروز به عنوان سمبل پیروزی خوبی بر بدی با لحظه تحویل سال در اولین روز از ماه فروردین مصادف شده است. بنابراین از گذشته تا امروز این ایام با برگزاری آداب و رسوم خاصی همراه بوده است که از جمله آنها به موارد زیر اشاره خواهیم کرد.
چهارشنبه سوری
مراسم جشن نوروز همزمان با شب سه‌شنبه آخر سال آغاز می‌شود و در این روز مردم با آداب و رسوم خاصی جشن چهارشنبه سوری را برگزار می‌کنند و با هر خانواده‌ای روی پشت‌بام یا محیط اطراف خانه خود، آتشی را روشن می‌کنند و از روی آن می‌پرند و معتقدند با پریدن از روی آتش تمام بیماری‌ها از فرد دور می‌شود. فالگوش نشینی، قاشق‌زنی، کوزه‌شکنی، شاهنامه‌خوانی و غیره از مهمترین رسوم چهارشنبه سوری بوده است که در برخی از مناطق همچنان رواج دارد.
خانه تکانی
از دیگر آداب و رسوم مردم ایران در عید نوروز می‌توان به خانه تکانی اشاره کرد. به طوری که در آستانه فرا رسیدن عید نوروز در ایران تمام خانه و لوازمش شسته و تمیز می‌شود.
سفره عید نوروز
یکی از آیین سنتی که همچنان در بین خانواده‌های مرسوم است، پهن کردن سفره عید نوروز است که به سفره هفت سین شناخته می‌شود. در این سفره ناصری همچون سیر، سبزه، سمنو، سکه، سنجد، سیب، قرآن، تنگ ماهی و تخم‌مرغ رنگی و مواد خوراکی همچون آجیل و میوه شیرینی قرار می‌دهند و تمام اعضای خانواده دور آن جمع شده و دعای تحویل سال می‌خوانند.
سیزده بدر
مردم در روز سیزدهم فروردین ماه معروف به سیزده بدر مردم ایران با جمع‌آوری وسایل اعم از غذا و غیره به دل طبیعت می‌روند و با آیین گره زدن سبزه، زندگی خود را با شادی و طراوت طبیعت گره می‌زنند و روح خود را تازه می‌کنند.
سفر در عید نوروز
تعطیلات رسمی ۴ روزه و تعطیلات ۱۳ روزه مدارس بهترین فرصت برای خانواده‌های ایرانی است که خود را برای سفرهای نوروزی داخلی و خارجی آماده کنند و در این ایام به گشت و گذار در یکی از جاهای دیدنی بپردازند. به همین منظور برنامه‌ریزی برای سفر نوروزی یکی از مهمترین دغدغه‌های بسیاری از خانواده‌ها در ماه‌های پایانی سال است و برخی سفر داخلی را برای به یکی از شهرهای مختلف کشور را انتخاب می‌کنند و برخی نیز برای خلق تعطیلاتی متفاوت به دنبال سفر خارجی هستند.
بهترین مقصد سفر داخلی در عید نوروز
ایران کشوری پهناور با جاذبه‌های تاریخی و گردشگری بسیاری است که از شمال تا جنوب آن برای گشت و گذار مناسب است اما در بین مسافران نوروزی بیش از همه مناطق گرمسیری برای سفر داخلی طرفدار دارد. بر این اساس جزایر قشم و کیش از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری داخلی در عید نوروز به شمار می‌آیند تا با پیاده‌روی در سواحل خلیج فارس و انجام تفریحات آبی تجربه دلچسبی را به یادگار بگذارند.
بر این اساس پروازها و هتل‌های متنوعی در طول عید نوروز برای سفر گردشگران به جزیره کیش فراهم است و تورهای گردشگری بسیاری نیز به این مقصد برگزار می‌شود.
از دیگر شهرهای پرطرفدار برای سفرهای داخلی نوروزی می‌توان به مشهد، اصفهان، شیراز، یزد، اهواز و آبادان و شهرهای شمالی از جمله مازندران، گیلان و گلستان نام برد که هر کدام جاذبه‌های تاریخی و طبیعی مخصوص به خود را دارند و همه‌ساله آماده میزبانی از مسافران نوروزی هستند.
بهترین مقصد سفر خارجی در عید نوروز
علاوه بر سفرهای داخلی بسیاری از مردم ایران از چند ماه قبل از فرارسیدن عید باستانی نوروز برای سفر به خارج از کشور برنامه‌ریزی می‌کنند. در این بین برخی کشورها برای سفر نوروزی بیشتر مورد توجه ایرانیان قرار دارد. یکی از این کشورها ترکیه است که علاوه بر عید نوروز در تمام ایام سال مقصد سفر گردشگران ایرانی بوده است. کشور ترکیه از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری در سراسر دنیا به شمار می‌آید که در همسایگی کشور ما قرار دارد.
در این بین تور استانبول ترکیه و تور آنتالیا در تعطیلات نوروز از گزینه‌های پرطرفدار سفر میان گردشگران است. آب و هوای شهر استانبول در فصل بهار و مصادف با تعطیلات سال نو شمسی برای انجام تفریحات آبی و بازدید از سایر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیار مناسب است. برای اینکه تعطیلات عید نوروز در ترکیه حضور داشته باشید، بهتر است هر چه سریعتر جهت رزرو هتل، رزرو بلیط هواپیما اقدام کنید و یا اینکه از طریق یکی از آژانس‌های مسافرتی برنامه سفر خود را بدون دغدغه ثبت کنید.
همچنین از دیگر مقاصد سفر خارجی گردشگران در عید نوروز را می‌توان شرکت در تور دبی، تور ارمنستان، تور گرجستان و غیره برشمرد که علاوه بر بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی می‌توانید گشت و گذاری در مراکز خرید تنوع این کشورها داشته باشید. بنابراین از طریق وب‌سایت هم اقلیم می‌توانید به عنوان یکی از معتبرترین مراکز ارائه دهنده خدمات گردشگری به مسافران جهت رزرو هتل، خرید بلیط هواپیما، اتوبوس و قطار، اجاره ویلا در شمال و غیره مراجعه کنید.
جمع‌بندی
طبق آنچه در مطالب بالا گفته شد، عید نوروز در ایران یکی از آیین‌های باستانی است که قدمت ۳ هزار ساله داشته و همچنان نیز هر ساله جشن نوروز با شکوه بیشتری برگزار می‌شود. به مناسب فرارسیدن این عید باستانی آداب و رسوم خاصی برپا می‌شود و مردم در این ایام به تفریح و شادی می‌پردازند و با دید و بازدید از اقوام و تدارک برنامه سفر نوروزی سعی می‌کنند که از این فرصت نهایت استفاده را بکنند و خاطرات شیرین و لذت‌بخشی را در کنار خانواده خود به ثبت برسانند.
