
اقلید، شهری تاریخی و کوهستانی در شمال استان فارس است که در ارتفاعی بیش از دو هزار و سیصد متر از سطح دریا قرار دارد و بهدلیل آبوهوای خنک، طبیعت چشمنواز و آثار باستانی متعددش، یکی از محبوبترین مقاصد گردشگری در جنوب ایران محسوب میشود. این شهر که در دل رشتهکوههای زاگرس جای گرفته، با دشتهای سرسبز، چشمههای زلال و معماریهای کهن، تلفیقی از زیباییهای طبیعی و فرهنگی را پیش چشم هر مسافری به تصویر میکشد.
اگر به دنبال سفری متفاوت در میان کوهستان، رودخانه و تاریخ هستید، اقلید همان مقصدی است که باید انتخاب کنید. شهری آرام با هوایی خنک در تابستان و زمستانهایی سپیدپوش، که هنوز بوی اصالت و مهماننوازی مردمان فارس در آن جاری است. در این راهنما از هماقلیم، شما را با زیباترین جاهای دیدنی اقلید آشنا میکنیم؛ از تنگ براق با آبشارهای شگفتانگیزش گرفته تا چشمههای طبیعی، کتیبههای ساسانی و روستاهای تاریخی که هر یک داستانی از هزاران سال پیش در دل خود دارند.
فهرست محتوا
- 1 معرفی شهرستان اقلید
- 2 جاهای دیدنی اقلید کجاست؟
- 2.1 تنگ براق
- 2.2 باتلاق گور بهرام
- 2.3 چشمه محمد رسول الله (ص)
- 2.4 چشمه بالنگان
- 2.5 حوضچه و کتیبه دختر گبر
- 2.6 منطقه شکار ممنوع بصیران
- 2.7 رودخانه کر
- 2.8 رودخانه شادکام
- 2.9 مسجد جامع اقلید
- 2.10 تفرجگاه قدمگاه اقلید
- 2.11 دریاچه سد ملاصدرا
- 2.12 روستای آسپاس
- 2.13 کوه بل
- 2.14 کاروانسراهای کناس
- 2.15 قلعه شهرآشوب
- 2.16 حمام پهلوانی
- 3 جمع بندی
- 4 سوالات متداول
معرفی شهرستان اقلید
شهرستان اقلید با وسعتی حدود ۷۰۵۴ کیلومتر مربع، نزدیک به ۷.۵ درصد از مساحت استان پهناور فارس را به خود اختصاص داده است و در محدوده جغرافیایی ۵۲ درجه و ۵۵ دقیقه طول شرقی و ۳۱ درجه و ۱۳ دقیقه عرض شمالی واقع شده است. این شهرستان با قرارگیری در شمال استان فارس، از جنوب به شهرستانهای مرودشت و سپیدان، از شرق به خرمبید، و از غرب به استانهای اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد محدود میشود.
شهر اقلید مرکز این شهرستان است و با ارتفاع بیش از ۲۳۰۰ متر از سطح دریا، دومین شهر بلند استان فارس و ششمین شهر مرتفع کشور به حساب میآید. این موقعیت کوهستانی باعث شده تا منطقه دارای آب و هوایی خنک با زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل باشد و از منظر طبیعت خود، بخشی از رشته کوههای زاگرس به شمار آید. بلندترین قله استان فارس، یعنی کوه بل با ارتفاع ۳۹۴۳ متر، در جنوب اقلید واقع شده است.
در اقلید دشتهای بکان و نمدان از مناطق مهم کشاورزی به شمار میروند که همراه با پوشش گیاهی متنوع و جاذبههای طبیعی و تاریخی متعدد، این شهرستان را به مقصدی جذاب برای طبیعتگردان و گردشگران فرهنگ دوست تبدیل کرده است. مسیرهای ارتباطی اقلید از طریق جادههای بزرگراه شیراز – اصفهان، یزد – یاسوج و دسترسی نزدیک به شهرهای بزرگ، آن را به یکی از نقاط مهم اتصال استان فارس به استانهای همجوار بدل ساخته است.
این موقعیت جغرافیایی خاص، اقلید را مکانی بکر و چشماندازهای طبیعی ایدهآل برای گردشگری خلق کرده است که تلفیقی کمنظیر از تاریخ، فرهنگ و طبیعت را پیش روی بازدیدکنندگان قرار میدهد.
جاهای دیدنی اقلید کجاست؟
تنگ براق
تنگ براق یکی از زیباترین و بکرترین جاهای دیدنی شهرستان اقلید در استان فارس است که در جنوب شرقی این شهرستان و در دامنه کوهی با شیب ملایم واقع شده است. این تنگه که به معنی “تنگه درخشان” است، به دلیل صخرههای آهکی براق و درخشانش که در اثر فرسایش آب و باد شکل گرفتهاند، نامگذاری شده است. دیوارههای صخرهای تنگ براق تقریباً ۱۰۰ متر ارتفاع دارند و فاصله میان آنها حدود ۴۰ متر است، که رودخانهای زلال و پرآب از میان آن میگذرد و مناظر بدیع و چشمنوازی را به وجود آورده است.
این منطقه بهشتی بکر در ارتفاعی حدود ۱۹۴۰ متر از سطح دریا قرار گرفته و به همین دلیل دارای آب و هوایی خنک و معتدل در تابستان و سرد در فصول پاییز و زمستان است. پوشش گیاهی متنوع، درختان سر به فلک کشیده، چشمههای متعدد و غار آهکی زیبا که بر دیواره آن خزهها روییدهاند، زیبایی طبیعی این تنگه را دوچندان کردهاند. غار آهکی در دیواره سمت چپ تنگه قرار دارد و قطرات آب مانند باران از سقف آن به کف غار میریزد که این رطوبت موجب رشد خزهها شده است.
تنگ براق علاوه بر زیباییهای طبیعی، دارای قدمتی تاریخی نیز هست. در این تنگه کتیبهای پهلوی مربوط به دوران ساسانیان یافت شده که به شاپور یکم منتسب است و به دو زبان پهلوی اشکانی و فارسی میانه نوشته شده است. این کتیبه، بیانگر حضور و شکارگاه پادشاهان ساسانی در این منطقه بوده و یکی از ۵ کتیبه مهم عصر شاپور یکم به شمار میآید، اگرچه به مرور زمان آسیب دیده ولی مضمون آن همچنان قابل خواندن است.
برای بازدید از تنگ براق بهتر است در فصل بهار یا تابستان به دلیل آب و هوای معتدل و سرسبزی منطقه برنامهریزی کنید. اینجا محل مناسبی برای طبیعتگردی، عکاسی، کوهنوردی سبک و گشت و گذار در دل مناظر طبیعی است. دسترسی به تنگ براق از شهر اقلید حدود ۹۰ کیلومتر و از شیراز حدود ۱۹۰ کیلومتر است. اهالی روستاهای اطراف عمدتاً به زبانهای لری و ترکی صحبت میکنند و مهماننواز هستند.
در مجموع، تنگ براق بهعنوان یک جاذبه طبیعی تاریخی و محیطی آرامشبخش، تجربهای منحصر به فرد از زیباییهای استان فارس را برای گردشگران فراهم میآورد.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| فاصله از شهر اقلید | حدود ۳۰ کیلومتر (تقریباً ۴۵ دقیقه رانندگی) |
| فاصله از شیراز | حدود ۱۹۰ کیلومتر (حدود ۳ ساعت رانندگی) |
| ارتفاع | تقریباً ۱۹۴۰ متر از سطح دریا |
| بهترین فصل بازدید | بهار و تابستان (هوا خنک و طبیعت سرسبز) |
| فصل نامناسب | زمستان (هوای سرد و احتمال بارش برف) |
| مدت زمان بازدید پیشنهادی | ۲ تا ۳ ساعت (شامل پیادهروی و عکاسی) |
| امکانات رفاهی | محدود (پیشنهاد تجهیزات شخصی سفر و آب) |
| نکات ایمنی | مسیر شیبدار، کفش مناسب، همراه داشتن آب و غذا، مراقبت در فصل بارندگی |
| مسیر دسترسی | از اقلید به سمت روستای تنگ براق، راه آسفالته و خاکی متغیر |
باتلاق گور بهرام
باتلاق گور بهرام یکی دیگر از دیدنیهای طبیعی شهرستان اقلید در استان فارس است که در فاصله حدود ۵۵ کیلومتری جنوب شهر اقلید قرار دارد. این باتلاق به دلیل تنوع زیستی فراوان خود، زیستگاه انواع گونههای جانوری و گیاهی نادر محسوب میشود که در میان آنها کل و بز، قوچ و میش، آهو، پلنگ، گرگ، خرگوش، شغال، کبک، تیهو و گونههای مختلف پرندگان را میتوان نام برد. این منطقه حفاظتشده به دلیل اهمیت اکولوژیکی و حیات وحش متنوع، توسط مسئولان حفاظت از محیط زیست تحت حفاظت و ممنوعیت شکار قرار گرفته است.

باتلاق گور بهرام دارای چشماندازهای بدیع و مناظر بکر است که هر طبیعتگرد و دوستدار حیات وحش را به خود جذب میکند. این منطقه فرصتی ویژه برای علاقمندان به طبیعتگردی، عکاسی حیات وحش و قدمزدن در بستر یک اکوسیستم طبیعی وسیع است.
برای سفر به این باتلاق بهتر است فصل بهار یا پاییز را انتخاب کنید، زمانی که هوا معتدل است و امکان دیدن حیوانات بیشتر است. مسیر دسترسی به باتلاق از اقلید جادهای کاملاً آسفالته بوده و با خودرو شخصی قابل مراجعه است. با این حال، به دلیل حفاظت از محیط زیست، توصیه میشود در هنگام بازدید مقررات شکار ممنوع و حفاظت از حیوانات کاملاً رعایت شود.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| فاصله از شهر اقلید | حدود ۵۵ کیلومتر (حدود ۱ ساعت رانندگی) |
| بهترین فصل بازدید | بهار و پاییز (هوای معتدل و حیاتوحش فعال) |
| امکانات رفاهی | بسیار محدود (پیشنهاد تجهیزات همراه) |
| نکات ایمنی و توصیهها | حفظ فاصله از حیوانات، عدم ایجاد سروصدا، رعایت قوانین حفاظت محیط زیست |
| مسیر دسترسی | جاده آسفالته و مناسب خودرو شخصی |
چشمه محمد رسول الله (ص)
چشمه محمد رسول الله (ص) یکی از چشمههای مشهور و پرآب شهرستان اقلید در استان فارس است که در ۵ کیلومتری جنوب غربی شهر اقلید واقع شده است. این چشمه از زیر یک تپه سنگی و خاکی به شکلی طبیعی میجوشد و آب فراوان آن به صورت یک حوضچه جمع میشود. آب این چشمه پس از جمع شدن در حوضچه، از طریق نهرهای کوچک به باغات اطراف جریان یافته و آنها را آبیاری میکند.
نام قدیمی این چشمه «رودخانه شکاب» بوده است، اما در طی حدود ۱۰۰ سال گذشته به «چشمه محمد رسول الله (ص)» تغییر یافته و به یکی از نمادهای طبیعی و مذهبی منطقه تبدیل گردیده است. علاوه بر زیبایی طبیعی، چشمه برای مردم اطراف از اهمیت تاریخی و فرهنگی برخوردار است و مکانی برای بازدید گردشگران و دوستداران طبیعت به شمار میرود.
بهترین زمان بازدید از چشمه، فصل بهار و تابستان است که آب و هوا معتدلتر و فضای اطراف چشمه سرسبز و دلپذیر است. مسیر دسترسی به این چشمه عمدتاً جادهای آسفالته است و با خودرو شخصی قابل پیمایش میباشد. بازدید از چشمه میتواند همراه با پیادهروی در اطراف رودخانه و باغهای سرسبز باشد که تجربهای آرامشبخش از طبیعت فراهم میکند.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| فاصله از شهر اقلید | حدود ۵ کیلومتر (۱۰ دقیقه رانندگی) |
| بهترین فصل بازدید | بهار و تابستان |
| امکانات رفاهی | زیرساختهای محدود، مناسب برای طبیعتگردی ساده |
| نکات ایمنی و توصیهها | مراقبت از طبیعت، ممنوعیت آلودگی آب |
| مسیر دسترسی | جاده آسفالت و قابل دسترسی با خودرو شخصی |
بیشتر بخوانید:
- عمارت باغ نشاط لار: جواهر تاریخی در جنوب فارس
- نقش رجب: سفری به دل تاریخ، هنر و شاهکارهای ساسانی در فارس
چشمه بالنگان
چشمه بالنگان یکی از سرچشمههای اصلی رودخانه کر در شهرستان اقلید استان فارس است که در نزدیکی روستاهای حاجیآباد و آسپاس واقع شده است. این چشمه از بن کوهی بلند به نام بل جوشش دارد و آب زلال و پرآبی را به سمت منطقه صد ملاصدرا هدایت میکند و در نهایت به سد درودزن و دریاچه طشک میریزد.
چشمه بالنگان به دلیل منابع آبی پایدار و کیفیت بالای آب، اهمیت زیادی در تأمین آب کشاورزی منطقه دارد و در کنار ارزش طبیعی، نقش حیاتی در اقتصاد محلی ایفا میکند. همچنین محیط اطراف چشمه به دلیل پوشش گیاهی نسبتا خوب و طبیعت بکری که دارد محلی مناسب برای طبیعتگردی و مدتی استراحت گردشگران است.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| فاصله از شهر اقلید | حدود ۲۰ کیلومتر |
| بهترین فصل بازدید | بهار و تابستان (آب و هوا معتدل و طبیعت سرسبز) |
| امکانات رفاهی | محدود (بهتر است تجهیزات همراه داشته باشید) |
| نکات ایمنی و توصیهها | احترام به طبیعت، عدم آلودگی آب، آمادگی برای پیادهروی |
| مسیر دسترسی | جاده خاکی و آسفالته متغیر، مناسب خودروهای آفرود |
حوضچه و کتیبه دختر گبر
حوضچه و کتیبه دختر گبر یکی از مهمترین آثار تاریخی شهرستان اقلید در استان فارس است که با قدمتی به دوران ساسانیان به عنوان یکی از قدیمیترین کتیبههای ایران شناخته میشود. این حوضچه سنگی، یک حفره طبیعی در دل سنگ است که به دوران حدود قرن ۵ تا ۷ میلادی تعلق دارد و آن را «شناسنامه اقلید» مینامند.
کتیبه دختر گبر بر دیوارههای این حوضچه حک شده و قدیمیترین کتیبه ایران به زبان پهلوی است که نشاندهنده شیوه دفن و آئینهای آن دوران است. بر اساس کاوشهای باستانشناسی، این محل به عنوان محل دفن فردی مهم از دوران یزدگرد سوم ساسانی مورد استفاده بوده و سندی ارزشمند از تمدن و تاریخ کهن منطقه به شمار میرود.
این اثر تاریخی نمادی از افتخار تمدن اقلید است و برای علاقهمندان به تاریخ و باستانشناسی یکی از جاذبههای بکر و کمنظیر محسوب میشود. بازدیدکنندگان میتوانند علاوه بر دیدن این حوضچه، با شیوههای دفن و فرهنگ ساسانیان نیز بیشتر آشنا شوند.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| فاصله از شهر اقلید | حدود ۲۰ کیلومتر |
| بهترین فصل بازدید | بهار و پاییز (آب و هوا معتدل و قابل تحمل) |
| امکانات رفاهی | بسیار محدود، نیاز به آمادگی سفر و تجهیزات مناسب |
| نکات ایمنی و توصیهها | احترام به اثر تاریخی، جلوگیری از آسیب به کتیبهها |
| مسیر دسترسی | جاده خاکی با دسترسی محدود، مناسب خودروهای آفرود یا پیادهروی |
منطقه شکار ممنوع بصیران
منطقه شکار ممنوع بصیران یکی از مناطق حفاظتشده مهم و گسترده شهرستان اقلید در استان فارس است که در فاصله حدود ۴ کیلومتری جنوب شهر اقلید قرار دارد. این منطقه با مساحت تقریبی ۱۵۰ هزار هکتار، زیستگاهی ارزشمند برای گونههای متنوع جانوری و گیاهی محسوب میشود و از نظر اکولوژیکی اهمیت بسیار بالایی دارد.
در این منطقه جانوران نادری مانند کل و بز، قوچ و میش، آهو، پلنگ، گرگ، خرگوش، کفتار، شغال، کبک، تیهو، دلیجه و پرندگان شکاری متعددی از جمله سارگپه معمولی و بحری، بلدرچین، طرقه، چکاوک، اردک و انواع مرغابیسانان زندگی میکنند و به دلیل ممنوعیت شکار، جمعیت آنها در این زیستگاه به خوبی حفظ شده است.
منطقه شکار ممنوع بصیران دارای چشماندازهای طبیعی بدیع، کوهستانی و جنگلی است که محیطی امن برای حیوانات فراهم کرده و مکان مناسبی برای طبیعتگردان، محیطبانان و علاقهمندان به حیات وحش است. بازدیدکنندگان از این منطقه باید به قوانین حفاظت محیط زیست احترام گذاشته و از هرگونه فعالیتی که به زیستگاه آسیب برساند خودداری کنند.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| فاصله از شهر اقلید | حدود ۴ کیلومتر |
| مساحت | حدود ۱۵۰ هزار هکتار |
| بهترین فصل بازدید | بهار و پاییز (هوا معتدل و گونهها فعال) |
| امکانات رفاهی | بسیار محدود، مناسب طبیعتگردی تخصصی |
| نکات ایمنی و توصیهها | رعایت کامل قوانین شکار ممنوع، حفظ فاصله با حیوانات وحشی، همراه داشتن راهنما |
| مسیر دسترسی | جاده خاکی و کوهستانی، مناسب خودروهای ۴×۴ |
رودخانه کر
رودخانه کر یکی از مهمترین منابع آبی شهرستان اقلید در استان فارس است که نقش حیاتی در تأمین آب کشاورزی، استفادههای صنعتی و همچنین تأمین آب شرب شیرین برای مناطق اطراف دارد. این رودخانه از ارتفاعات استان فارس در کوههای سید محمد و پالانگری سرچشمه میگیرد و پس از تشکیل شاخههای مختلف، در نهایت به دریاچه بختگان میریزد.
رودخانه کر در طول حدود ۲۸۰ کیلومتر، در مسیر خود زمینهای کشاورزی وسیعی را آبیاری میکند و نقش مهمی در توسعه کشاورزی منطقه دارد. همچنین آب این رودخانه برای آبیاری دشتها و باغات سرسبز اطراف شهرهای مختلف، بویژه شیراز، اهمیت فراوانی دارد.
طبیعت اطراف رودخانه کر با مناظر کوهستانی، درختان سرسبز و باغهای میوه یکی از جذابترین نقاط برای گردشگران و علاقهمندان به طبیعتگردی است. مسیر رودخانه، مسیر مناسب برای پیادهروی، عکاسی و طبیعتپیمایی است و در فصول بهار و پاییز شاهد تماشای بهترین مناظر طبیعی و حضور گونههای مختلف حیات وحش میباشد.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| طول مسیر | حدود ۲۸۰ کیلومتر |
| منبع آب | کوههای سید محمد و پالانگری |
| مقصد نهایی | دریاچه بختگان |
| استفادهها | کشاورزی، صنعت، تامین آب شرب |
| بهترین زمان بازدید | بهار و پاییز |
| مسیر دسترسی | جادههای محلی و جادههای اصلی بهترین راهها |
رودخانه شادکام
رودخانه شادکام یکی از رودخانههای مهم شهرستان اقلید در استان فارس است که در محدوده این شهرستان جریان دارد و از منابع اصلی آبیاری دشت نمدان و تامین آب برخی از روستاهای اطراف محسوب میشود. این رودخانه از چشمهایی در ارتفاعات کوه آلمالیجه سرچشمه گرفته و پس از طی مسیری پر پیچ و خم، به دریاچه کافتر میریزد.
رودخانه شادکام دارای اهمیت طبیعی و گردشگری قابل توجه است و نواحی پیرامونی آن به دلیل مناظر زیبا و سرسبزی، محل مناسبی برای طبیعتگردان، کوهنوردان و افرادی است که به دنبال آرامش در طبیعت میباشند. این رودخانه که در گذشته با نام رودخانه ساریاتن شناخته میشده، علاوه بر اهمیت اکولوژیکی، بخشی از فرهنگ تاریخی و جغرافیایی منطقه نیز به شمار میرود.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| منبع آب | ارتفاعات کوه آلمالیجه |
| مقصد نهایی | دریاچه کافتر |
| اهمیت | آبیاری دشت نمدان و تامین منابع آبی روستاها |
| بهترین زمان بازدید | بهار و تابستان |
| مسیر دسترسی | جادههای محلی و مسیرهای پیادهروی |
مسجد جامع اقلید
مسجد جامع اقلید یکی از قدیمیترین و مهمترین نمادهای فرهنگی و مذهبی شهرستان اقلید در استان فارس است که قدمتی تاریخی حدود هزار سال دارد. این مسجد در دوران تیموری ساخته شده و بنای فعلی آن حدود ۳۰۰ متر با بنای پیشین که بر اثر زلزله ویران شده فاصله دارد. جالب است که آب چشمه خیبروک از وسط حیاط این مسجد زیبا و پر درخت میگذرد و تلفیقی خاص از طبیعت و معنویت را در فضای آن ایجاد کرده است.
یکی از ویژگیهای برجسته مسجد جامع اقلید، منبر چوبی نفیس آن است که متعلق به ماه محرم سال ۱۰۰۸ هجری قمری و ساخته هنرمندان دوره صفوی میباشد و دارای ارزش تاریخی و هنری بالایی است. همچنین کتیبه چوبی سر در مسجد از عبدالعزیزبن احمد به تاریخ ربیع الاول ۸۴۹ هجری قمری که نشانه تعمیر و مرمت مسجد است، در سردر آن نصب شده است.
معماری مسجد تلفیقی از سبکهای قدیمی و معماری مدرن است. در اواخر دهه ۵۰ خورشیدی با همت آیتالله ابطحی و همکاری مردم، مسجد توسعه یافته و ساختمان جدید با سبک مدرن به آن افزوده شده است و پس از انقلاب نیز دچار تغییر و تحولاتی شده است.
مسجد جامع اقلید تنها یک بنای مذهبی نیست بلکه مرکز فرهنگی و اجتماعی مهمی برای مردم منطقه محسوب میشود و حضور سنگهای تاریخی و یادمانهای ارزشمند در دیوارهای آن نشان از اهمیت تاریخی آن دارد. به همین دلیل این مسجد، ترکیبی از معنویت، هنر، تاریخ و طبیعت را در دل خود جای داده است.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| قدمت | حدود هزار سال (دوره تیموری و صفوی) |
| موقعیت جغرافیایی | شهر اقلید، میدان مرکزی شهر |
| ویژگی معماری | تلفیقی از معماری قدیمی و مدرن، منبر چوبی صفوی |
| ویژگی خاص | عبور چشمه خیبروک از وسط حیاط و فضای سبز |
| اقدامات توسعه | بازسازی و توسعه در اواخر دهه ۵۰ خورشیدی و پس از انقلاب |
| اهمیت فرهنگی و اجتماعی | مرکز مهم فرهنگی و مذهبی منطقه |
تفرجگاه قدمگاه اقلید
تفرجگاه قدمگاه اقلید یکی از مکانهای محبوب و زیبا برای تفریح و استراحت در شهرستان اقلید استان فارس است که در میان مردم محلی و گردشگران به عنوان مکانی آرامشبخش و سرسبز شناخته میشود. این تفرجگاه با فضای باز، درختان سرسبز و امکانات ساده رفاهی، محیطی مناسب برای پیکنیک، پیادهروی و وقتگذرانی خانوادهها فراهم میکند.
قدمگاه اقلید علاوه بر داشتن مناظر طبیعی جذاب، میزبان مکانهای تاریخی و مذهبی نیز هست که باعث شده ترکیبی از فرهنگ و طبیعت گردی را به بازدیدکنندگان ارائه دهد. فضای این منطقه بومی و دور از شلوغی شهر، اقلیمی معتدل و خنک دارد و در فصول بهار و تابستان بهترین زمان برای بازدید محسوب میشود.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| فاصله از شهر اقلید | نزدیک به مرکز شهر |
| امکانات رفاهی | فضای سبز، آلاچیق، مسیر پیادهروی |
| بهترین فصل بازدید | بهار و تابستان |
| فعالیتها | پیکنیک، پیادهروی، تفریح خانوادگی |
| نکات مهم | حفظ پاکیزگی محیط، رعایت مقررات حفاظت محیط زیست |
تفرجگاه قدمگاه اقلید گزینهای عالی برای کسانی است که به دنبال آرامش در دل طبیعت با امکانات رفاهی نسبتا مناسب و فضای فرهنگی هستند و به راحتی میتوانند در سفر خود به شهرستان اقلید این مکان را در برنامه بازدید خود قرار دهند.
دریاچه سد ملاصدرا
دریاچه سد ملاصدرا یکی از جاذبههای طبیعی و سازههای مهم شهرستان اقلید در استان فارس است که روی سرشاخههای رودخانه کر و بالادست سد درودزن ساخته شده است. این سد از نوع سنگریزهای با هسته نفوذناپذیر است و ارتفاع آن از بستر رودخانه حدود ۷۲ متر، طول تاج آن ۶۳۰ متر و عرض تاج ۱۰ متر است.
حجم مخزن سد ملاصدرا حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب بوده و عملیات ساخت آن از سال ۱۳۸۱ آغاز شده است. این سد دارای نیروگاه برقآبی به ظرفیت ۱۰۰ مگاوات است که سالانه حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیون کیلووات ساعت برق تولید میکند. نیروگاه این سد دارای دو توربین از نوع فرانسیس با محور عمودی است که توان بالایی در تولید انرژی دارد.
دریاچه سد ملاصدرا حدود ۹ کیلومتر با تنگ براق فاصله دارد و مسیر رفتن به آن از تنگ براق حدود ۱۵ دقیقه طول میکشد. این منطقه به دلیل داشتن مناظر طبیعی زیبا و محیطی آرامشبخش، مورد توجه گردشگران و علاقهمندان به طبیعت قرار گرفته است. همچنین این سد نقش مهمی در تأمین آب کشاورزی، کنترل سیلابهای رودخانه کر و تأمین آب شرب و صنعت استان فارس دارد.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| نوع سد | سد سنگریزهای با هسته نفوذناپذیر |
| ارتفاع سد | ۷۲ متر |
| طول تاج سد | ۶۳۰ متر |
| حجم مخزن | ۴۰۰ میلیون متر مکعب |
| ظرفیت نیروگاه | ۱۰۰ مگاوات |
| فاصله از تنگ براق | حدود ۹ کیلومتر (۱۵ دقیقه رانندگی) |
| سال شروع ساخت | ۱۳۸۱ |
| اهداف سد | تولید برق، کنترل سیلاب، تأمین آب کشاورزی، شرب و صنعت |
روستای آسپاس
روستای آسپاس یکی از روستاهای تاریخی و زیبا در شهرستان اقلید استان فارس است که به معنای «دره شیران» معروف است. این روستا در روزگار قدیم به عنوان مرکزی برای پرورش اسبهای اصیل و قوی در دوران هخامنشیان شناخته میشده و به همین دلیل اهمیت تاریخی و فرهنگی ویژهای دارد.
آسپاس با طبیعتی سرسبز و دشتهای وسیع و پرآب، مجموعهای از باغها، درختان کهنسال و دریاچههای کوچک را در دل خود جای داده است که به محل مناسبی برای طبیعتگردان و علاقهمندان به آرامش طبیعت تبدیل شده است. این منطقه با مناظر بدیع خود در فصل بهار و تابستان محبوبیت خاصی میان گردشگران و بومیان دارد.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| موقعیت جغرافیایی | شهرستان اقلید، استان فارس |
| اهمیت تاریخی | مرکز پرورش اسب در دوران هخامنشیان |
| پوشش گیاهی | دشتهای وسیع، باغات سرسبز و دریاچههای کوچک |
| بهترین فصل بازدید | بهار و تابستان |
| امکانات رفاهی | محدود، بهتر است تجهیزات لازم به همراه باشد |
روستای آسپاس برای کسانی که به دنبال ترکیبی از فرهنگ تاریخی و طبیعت بکر هستند، گزینهای مناسب برای بازدید در سفر به اقلید محسوب میشود
کوه بل
کوه بل یا سنگ شیر یکی از کوههای مرتفع و شناخته شده شهرستان اقلید در استان فارس است که در جنوب این شهرستان واقع شده و شامل مجموعه قلل با ارتفاع حدود ۳۴۰۰ متر میباشد. این کوه با چشماندازهای وسیع و طبیعت بکر، مکانی محبوب برای کوهنوردان، طبیعتگردان و دوستداران مناظر کوهستانی است.
کوه بل به دلیل ارتفاع زیاد و موقعیت جغرافیایی خاص خود، آب و هوایی خنکتر نسبت به مناطق پیرامونی داشته و در برخی فصول سال پوشیده از برف است که این ویژگی جذابیت بیشتری برای گردشگران ایجاد میکند. مسیرهای دسترسی به کوه اغلب شامل جادههای خاکی و پیادهروی است و نیازمند تجهیزات مناسب کوهنوردی و آمادگی جسمانی میباشد.
این منطقه فرصت مناسبی برای پیادهروی، عکاسی از مناظر طبیعی و مشاهده گونههای جانوری و گیاهی بومی فراهم میکند. کوه بل بهعنوان یکی از نمادهای طبیعی شهرستان اقلید، به بازدیدکنندگان تجربهای خاص از زیباییهای کوهستانی را عرضه میدارد.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| ارتفاع | حدود ۳۴۰۰ متر |
| موقعیت | جنوب شهرستان اقلید |
| بهترین فصل بازدید | بهار و تابستان، البته پاییز برای علاقهمندان به هوای خنکتر |
| امکانات رفاهی | محدود، مناسب کوهنوردان و طبیعتگردان حرفهای |
| نکات ایمنی و توصیهها | تجهیزات کوهنوردی مناسب، همراه داشتن راهنما و آب کافی |
کاروانسراهای کناس
کاروانسراهای کناس از جاذبههای تاریخی مهم شهرستان اقلید در استان فارس به شمار میروند که نمونهای بارز از معماری دوران صفویه و قاجار در این منطقه هستند. این مجموعه شامل چند کاروانسرای قدیمی است که در مسیر جادههای تاریخی قرار دارند و نقش مهمی در تامین امنیت و رفاه کاروانهای تجاری و مسافران در گذشته ایفا میکردند.
کاروانسراهای کناس به دلیل موقعیت جغرافیایی و معماری خاص خود، به عنوان فضاهای استراحت و وقتگذرانی میان راهیان شناخته میشدند. این بناها دارای ساختار سنگی با ایوانها، دالانها و اتاقهایی برای استقرار کاروانیان بودهاند و بسیاری از آنها هنوز هم بخشهای سالمی از معماری اولیه خود را حفظ کردهاند.
امروزه این کاروانسراها نه تنها ارزش تاریخی دارند بلکه به عنوان مقصد گردشگری فرهنگی مورد توجه قرار گرفتهاند و بازدیدکنندگان میتوانند علاوه بر دیدن معماری اصیل، از منظرههای زیبای اطراف نیز لذت ببرند. به دلیل اهمیت این آثار، حفاظت و مرمت آنها در دستور کار سازمانهای میراث فرهنگی قرار دارد.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| موقعیت جغرافیایی | شهرستان اقلید، در مسیر جادههای قدیمی |
| دوره ساخت | دوران صفویه و قاجار |
| کاربرد تاریخی | استراحت و اسکان کاروانیان و مسافران |
| ویژگی معماری | سنگی، با ایوان، اتاقها و دالانهای متصل |
| وضعیت فعلی | بخشهایی سالم، تحت حفاظت و مرمت |
| امکان بازدید | آزاد و با رعایت نکات حفاظتی |
قلعه شهرآشوب
قلعه شهرآشوب مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان اقلید، بخش حسنآباد، روستای شهرآشوب واقع شده است. این قلعه تاریخی یکی از آثار ملی ثبت شده ایران است که در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۳۳۰ به ثبت رسیده است.
این قلعه به دلیل قدمت بسیار بالا و اهمیت تاریخیاش، در میان آثار برجسته استان فارس قرار دارد و نمایانگر تمدن اولیه منطقه است. قلعه در قالب یک تل یا تپه باستانی شناخته میشود و کاوشهای باستانشناسی در آن بیانگر حضور تمدنهای کهن در این ناحیه است.
موقعیت قلعه در بخش حسنآباد اقلید، در نزدیکی روستای شهر آشوب است که این منطقه به دلیل قرار گرفتن چنین اثر تاریخی ارزشمندی از اهمیت گردشگری و پژوهشی برخوردار شده است.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| نام | قلعه شهرآشوب |
| موقعیت | بخش حسنآباد، شهرستان اقلید، استان فارس |
| قدمت | دوران پیش از تاریخ ایران باستان |
| نوع | تل یا تپه باستانی و قلعه تاریخی |
| وضعیت ثبت ملی | ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران (شماره ۷۳۳۰) |
| اهمیت تاریخی | نمایانگر تمدنهای کهن منطقه و یافتههای باستانشناسی |
| وضعیت فعلی | بخشهایی از قلعه سالم و قابل بازدید |
| دسترسی | نزدیک به روستای شهر آشوب، مسیر جادهای خاکی و دسترسی با خودرو |
حمام پهلوانی
حمام پهلوانی یکی دیگر از آثار تاریخی و فرهنگی شهرستان اقلید در استان فارس است که به عنوان یکی از حمامهای قدیمی و باارزش منطقه شناخته میشود. این حمام به دوران قاجاریه بازمیگردد و نمونهای از معماری سنتی حمامهای ایرانی است که با استفاده از تکنیکهای خنکسازی طبیعی و سیستمهای گرمایش زیرزمینی طراحی شده است.
حمام پهلوانی علاوه بر کاربری اصلی حمام، به عنوان فضای اجتماعی و فرهنگی محل تجمع مردم و مرکزی برای نگهداشت سلامتی و بهداشت عمومی به شمار میرفته است. این بنا دارای بخشهای مختلف از جمله سربینه، گرمخانه و مطبخ بوده و ساختار معماری آن نمادی از فناوریهای قدیمی ایرانی در سازههای بهداشتی است.
این حمام تاریخی به دلیل ارزش معماری و فرهنگی خود، در فهرست آثار ملی ثبت نشده ولی به عنوان جاذبهای کمتر شناخته شده در اقلید مورد توجه قرار گرفته و بازدید از آن میتواند تجربهای متفاوت و جذاب برای دوستداران تاریخ و فرهنگ محلی فراهم کند.
| معیار | توضیحات |
|---|---|
| موقعیت جغرافیایی | شهرستان اقلید، استان فارس |
| دوره ساخت | دوران قاجاریه |
| کاربرد | حمام عمومی سنتی و مرکز اجتماعی |
| ویژگی معماری | سیستم گرمایش زیرزمینی، معماری سنتی |
| وضعیت فعلی | حفظ شده، نیازمند مرمت و نگهداری |
| امکان بازدید | بازدید از بیرون و فضای اطراف |
جمع بندی
اقلید، شهرستانی کوهستانی و تاریخی در شمال استان فارس است که به دلیل طبیعت بکر، هوای خنک و آثار باستانی متنوع، مقصدی جذاب برای گردشگران به شمار میآید. این منطقه با ارتفاع بیش از ۲۳۰۰ متر، جاذبههایی چون تنگ براق با آبشارهای خیرهکننده و کتیبه تاریخی دختر گبر را در خود جای داده که ترکیبی از زیباییهای طبیعی و فرهنگی را عرضه میکنند. افزون بر این، باتلاق گور بهرام با تنوع زیستی غنی، مسجد جامع با معماری تلفیقی، کاروانسراهای کناس، و قلعه شهرآشوب نمونههایی دیگر از جذابیتهای اقلید هستند. با برنامهریزی دقیق و بازدید در فصلهای مناسب، سفر به اقلید تجربهای خاطرهانگیز از تلفیق تاریخ، طبیعت و فرهنگ خواهد بود.
سوالات متداول
- بهترین فصل برای بازدید از اقلید کی است؟
بهار و تابستان بهترین زمان برای بازدید از اقلید هستند؛ زمانی که هوا معتدل و طبیعت سرسبز است. - چگونه به تنگ براق دسترسی پیدا کنیم؟
تنگ براق در ۳۰ کیلومتری شهر اقلید واقع شده و از طریق جاده آسفالته و بخشهایی خاکی قابل دسترسی است. - آیا امکانات رفاهی مناسبی در جاهای دیدنی اقلید وجود دارد؟
در بیشتر جاذبهها امکانات رفاهی محدود است، بهتر است تجهیزات شخصی نظیر آب، خوراکی و کفش مناسب همراه داشته باشید. - آیا بازدید از مناطق حفاظتشده مثل باتلاق گور بهرام نیاز به راهنما دارد؟
رعایت قوانین محیط زیست الزامی است و همراه داشتن راهنما برای حفظ ایمنی و احترام به زیستگاه توصیه میشود. - آیا امکان اقامت در اطراف جاذبهها وجود دارد؟
بله، اقامتگاههای بومگردی و سنتی در روستاهای اطراف مانند براق قابل رزرو هستند. - مناسبترین فعالیتها در اقلید چیست؟
طبیعتگردی، عکاسی، کوهنوردی سبک، بازدید از آثار تاریخی و گردش در روستاهای تاریخی از جمله فعالیتهای محبوب است. - آیا در اقلید جاذبههای تاریخی نیز وجود دارد؟
بله، شامل کتیبههای پهلوی دختر گبر، مسجد جامع اقلید، قلعه شهرآشوب و کاروانسراهای کناس.











