مناره جام
در این مطلب از مجله گردشگری هم اقلیم شما را با مناره جام در افغانستان آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه همراه ما باشید.
مناره جام که یکی از جاهای دیدنی افغانستان است، سازه ای زیبا و سرافراز است که قدمت آن به قرن ۱۲ میلادی باز می گردد. این مناره که با آجر کاری دقیق و زیبا کار شده و سفال های آبی بالای آن با زیبایی خودنمایی می کنند، به خاطر کیفیت معماری و تزئین خود، که نشان دهنده حد اعلای آئین های هنری و معماری منطقه است، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. تاثیر آن به خاطر مکان قرار گیری آن بیشتر شده است، به طوری که این مناره در داخل آبراهی عمیق که بین کوه های بلند در قلب ایالت غور (Ghor) افغانستان قرار دارد، جای گرفته است.
مناره جام با شکوه ترین اثر معماری دوره سلطنت غوریان است، که به نحوی اقتدار و شهرت آنهارا به نمایش می گذارد. این مناره از منظر زیبایی شناختی، تزئینات و کتیبه های کوفی از زیبا ترین مناره های آجری دنیا به شمار می رود، که بیش از هشت قرن در دل دره بیابان، در تقاطع دو رود خانه؛ هریرود و رودجام همچنان استوار باقیمانده است.
وجود و بقای این مناره با عظمت در میان چنین کوهستان یک راز قابل تامل و قابل تحقیق است. گفته می شود شهری در اطراف این مناره وجود داشته که در اثر یک حادثه (طبیعی یا تاریخی) کاملا نابود شده است، بعضی باستان شناسان بر این باورند که شهر فیروزکوه پایتخت سلاطین غوری در محل مناره جام موقعیت داشته که توسط مغول ها کاملا نابود شده است، از سوی دیگر عده باستان شناسان بر این باورند که بناهای اطراف مناره جام را سیل نابود کرده است، و تنها این مناره از شر سیل در امان مانده است.
نقش مناره جم در معماری اسلامی
معماری و تزئینات این مناره از نقطه‌نظر تاریخ هنر بسیار برجسته بوده ، و در آن ، پیشرفت‌های هنری پیشین منطقه به طور خارق‌العاده ای باهم ترکیب شده و اثری ایجاد کرده‌اند که نفوذ قوی ای در نوع معماری‌های بعدی در منطقه داشت. این مناره، یک مثال برجسته از معماری و تزئینات اسلامی در این منطقه بوده و نقشی اساسی در گسترش هر چه بیشتر آن ایفا کرد.
منار جام گنجینه افغانستان محسوب می‌شود. اثری فوق‌العاده که با کنار هم قرار دادن هنرمندانه‌ی ۱۱۹۰ خشت، پدید آمده است. سازندگان هوشمند این سازه را با کمک گچکاری و کاشی‌کاری‌ها به دستآفریدهای زیبا و چشم‌نواز تبدیل کرده‌اند؛ کاشی‌هایی از خوشنویسی، خط نسخ و آیاتی از قرآن، اشکال هندسی ظریف که چهره این جام را به زیباترین شکل ممکن به نمایش درآوردهاند.
دلیل ساخت منار
می‌گویند که در ایام قدیم، وجود چنین برج‌ها و مناره‌هایی نشان فتح آن منطقه توسط مسلمانان بوده است.به همین دلیل در آسیا و به خصوص آسیای مرکزی، بین قرن ۱۱ و ۱۲ حدود ۶۰ برج ساخته شد.
بعدها یکی از استفاده‌های منار جام ، راهنمایی کردن کاروان‌ها بوده است؛ زمانی که امکان گم شدن کاروانان در مسیر زیاد بود، کاروان‌هایی که از ولایت غور عبور می‌کردند، موقعیت جغرافیایی خود را با این منار بهتر تشخیص می‌دادند.
منار جام، که از آن به عنوان کهن‌سال ترین بنای خشت و گل جهان نام برده می شود، در قرن دوازدهم میلادی ساخته شده و در سال ۲۰۰۲ میلادی توسط مرکز حفظ میراث جهانی یونسکو در فهرست میراث فرهنگی جهان ثبت شد.
