مکان های دیدنی فردوس
فردوس یا تون همان شهر قدیمی و کهنی است که از پس هزاران هزاران سال تاریخ را در نوردیده است و خاطرات ریز و درشت و شیرین و تلخش را برای مردم عصر ما به ارمغان آورده است. این شهر تاریخی در استان خراسان جنوبی واقع شده است. فردوس تا سال ۱۳۰۸ هجری شمسی همچنان تون خوانده می‌شد. (تون نام باستانی این شهر است.) متأسفانه این شهر روی گسل قرار گرفته و در تاریخ روزگار خود چندین و چند زلزله را تجربه کرده است. در ادامه همراه وب سایت هم اقلیم باشید تا با مکان های دیدنی فردوس بیشتر آشنا شوید.
مسجد و حمام تاریخی کوشک فردوس
مجموعه تاریخی کوشک، شامل مسجد، حمام، حوض‌انبار و آب‌انباری است که در نزدیکی دروازهٔ قاین در شهر تاریخی فردوس قرار گرفته‌اند. مسجد کوشک، قدیمی‌ترین مسجد استان خراسان رضوی بوده و بر اساس شواهد معماری موجود و فرم پلان، بنای اولیه آن به سده‌های نخست اسلام برمی‌گردد. همچنین با توجه به ساختار بنا و کتیبه‌های دراویش، به ویژه آیه پیشانی محراب، به نظر می‌رسد که این بنا در اصل نه یک مسجد، بلکه شاید یک خانقاه و در دوره‌های دورتر (قبل از اسلام) شاید یک آتشکده بوده‌است. حمام کوشک، در جلوی ایوان ورودی و به صورت زیرزمینی بوده و متعلق به دوره تیموری است. مسجد و حمام کوشک به ترتیب به شماره‌های ۱۱۹۹۲ و ۱۱۹۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند.
مدرسه علیا
این مدرسه از بناهای تاریخی فردوس محسوب می‌شود که ساخت آن به اواخر دوره صفویه برمی‌گردد و تا قبل از زلزله، محل تعلیم طلاب بود. ورودی حیاط این بنا در ضلع شمال‌شرقی و شمال‌غربی هشتی‌شکل است و در مرکز حیاط یک باغچه هشت‌ضلعی وجود دارد. همچنین چهار ایوان در این مدرسه وجود دارد که حجره‌های طلاب در سه ضلع آن واقع شده است.
قلعه کوه فردوس
این قلعه یکی از بناهای تاریخی فردوس است که در 10کیلومتری شهر تون قرار گرفته و از قلعه‌های مهم دوران حکومت اسماعیلیان در منطقه قهستان بوده است. به‌دلیل ساخته‌شدن این قلعه در قله کوه، نام قله کوه را برای آن برگزیده‌اند و شیوه ساخت آن به گونه‌ایی است که از سه طرف به پرتگاه می‌رسد. در ساخت این قلعه از مصالحی چون سنگ لاشه و ملات گچ استفاده شده است و در قسمت پایین قلعه نیز از کندن صخره‌ها، حوض‌های آبی را ایجاد کرده‌اند که برای ذخیره آب باران و برف استفاده می‌شدند.
کویر پلوند
همان اندازه که دریا و جنگل زیبا و دلکش هستند کویر هم زیبا و جذاب است. کویر آرامش و سکون و سکوت دارد و با درخشش طلایی خود گردشگران را به خود فرا می‌خواند. کویر پلوند نیز از جمله کویرهای زیبای ایران زمین است. این کویر دلکش در ۴۰ کیلو متری فردوس و در غرب این شهر واقع شده است. تپه ماهورهای ماسه‌ای، کفه های نمکی و نواحی کویری در کنار نواحی کوهستانی، از جاذبه‌های طبیعی این ناحیه شمرده می‌شود. لازم است اضافه کنم تپه های ماسه‌ای این کویر به شکل دم یوزپلنگ هستند. به همین دلیل این تپه‌‌ها با عنوان اثر طبیعی دم یوز شناخته می‌شوند.
آب‌گرم معدنی هلال فردوس
این آب‌گرم با خواص درمانی ویژه‌اش، در 20کیلومتری جاده فردوس به مشهد واقع شده است. قدمت این آب گرم، به بیش از 200 سال پیش می‌رسد و ازجمله خواص درمانی آن نیز، می‌توان به پیش‌گیری از رسوب سنگ در کلیه، بهبود دردهای مفصلی و عصبی، درمان امراض جلدی و کبدی، درمان بیماری‌های رماتیسمی، کاهش درد و رفع گرفتگی عضلات و بهبود دردهای ناحیه ستون فقرات اشاره کرد. آب‌گرم معدنی هلال فردوس، همه‌روزه میزبان گردشگرانی است که به قصد استفاده از خواص درمانی آن به این منطقه سفر می‌کنند.
مسجد جامع تون
مسجد جامع تون، که امروزه مسجد جامع قدیم نامیده می شود، متعلق به دوره سلجوقیان بوده است. مسجدی که امروزه به یادگار مانده، از مساجد دو ایوانیِ سبک خراسانی است. معماری و تزئینات آجر نمای ایوان غربی این بنا، مربوط به قرن پنجم و ششم هجری قمری و دوره سلجوقی است و در جبهه شرقی آن، در اوایل دوره قاجار، شبستانی به نام شبستان آخوند ملا اکبر احداث شده است. ایوان این مسجد، ۱۶ متر ارتفاع دارد و پوشش آن، طاق و تویزه است. این اثر، با شماره ثبت ۱۲۲۲، به عنوان یکی از آثار ملی کشور، به ثبت رسیده است.
حمام جهان‌یار
در شهر تاریخی تون، در محلۀ عنبری، بنای تاریخی دیگری وجود دارد که اتفاقاً این یکی هم حمام است. جالب است بدانید اتفاقاً در منار این بنا هم یک مسجد قرار دارد. اما شاید دلخراش باشد اگر بدانید مسجد مجاور این حمام در اثر زلزلۀ سال ۱۳۴۷ به طور کامل از بین رفته است.
امام زادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم فردوس
امام زادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم، از نوادگان حضرت موسی بن جعفر (ع) هستند. بارگاه مطهر این دو امام زاده، در داخل مجموعه تاریخی شهر قدیم تون قرار دارد که ساختمان فعلی آن، در عهد تیموری بنا شده است. بر فراز بقعه، گنبدی قرار دارد که بلندی آن از سطح زمین، حدود ۲۰ متر است. قسمت استوانه ای شکل گنبد در پایین، دارای یک حاشیه آجری و سپس یک دوره کاشی بر روی آن قرار گرفته است. بالای استوانه مزبور، قطار بندی جالب صورت گرفته که جلوه خاصی به مجموعه خوش ترکیب گنبد، بخشیده است. این تنها گنبد تاریخی استان خراسان جنوبی است که با کاشی طرح دار، تزئین شده است.
موزه مردم شناسی فردوس
موزه مردم شناسی فردوس شامل دو بخش «آداب و رسوم حمام» و «مشاغل سنتی» شهر قدیم فردوس می‌باشد که از جمله بخش‌های موزه می‌توان به مشاغل آهنگری، نمد مالی، خراطی، دلاکی و… اشاره نمود که در هر بخش با توضیحاتی به معرفی آن پرداخته شده است. از دیگر بخش‌های موزه می توان اتاق نشیمن خانه، مطبخ خانه و نگارخانه را نام برد.
