شهر یزد در سال ۱۳۹۶ به عنوان تنها شهر خشتی جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. بدون شک این شهر مقصد فوق‌العاده‌ای برای سفر چندروزه است. اغلب مردم یزد را با مساجد تاریخی و کویر می‌شناسند؛ اما حقیقت این شهر زیباتر از این چند کلمه است. یزد یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین استان‌های کشور بوده که مملو از جاذبه‌های گردشگری تاریخی و فرهنگی است. . یزد غیر از جاذبه‌های تاریخی خود بیش از ۲۰ موزه دارد که همگی فعال هستند. تعدادی از این موزه‌ها زیر نظر بخش‌های دولتی و مابقی آن‌ها توسط اشخاص حقیقی با مشارکت سازمان میراث فرهنگی کشور اداره می‌شود. ما در این مقاله از مجله گردشگری هم اقلیم قصد معرفی و بررسی یکی از این موزه‌ها را داریم به نام موزه آیینه و روشنایی یزد که یکی از زیباترین جاذبه‌های یزد بشمار می‌رود. عمارتی با شکوه و ارزشمند با اشیا تاریخی فراوان که در ادامه این مقاله با آن آشنا می‌شویم.
فهرست محتوا
تاریخچه موزه آیینه و روشنایی یزد
موزه آیینه و روشنایی یزد، یکی از معروف‌ترین آثار تاریخی و جاذبه‌های دیدنی یزد است. همچنین جزء موزه‌های خاص و منحصر به فرد یزد محسوب می‌شود. تاریخ ساخت این بنا به دوران پهلوی اول برمی‌گردد. این بنا جدا از اشیا تاریخی و با ارزش خود، نمونه بسیار زیبا از هنر معماری ایرانی است که با زیر بنای ۸۳۷ متر در باغ به وسعت ۸۱۷۴ متر قرار دارد.
در حقیقت، عمارت موزه مانند کوشکی در میان باغ قرار گرفته است. حیاطی بزرگ با حوضی وسیع در میان آن، اتاق‌هایی با گچ‌بری بی‌نظیر و آینه‌کاری بسیار زیبای رو به استخر و اتاق حوض‌خانه، از بخش‌های زیبا و دیدنی این موزه و عمارت هستند که در دوران حکومت پهلوی اول بنا شده‌اند.
موزه آیینه و روشنایی یزد؛ بنایی زیبا در یک باغ
موزه آیینه و روشنایی یزد، واقع در خیابان کاشانی یزد است. بنای این عمارت ابتدا، مهمان‌سرای شخصی آقای صراف‌زاده بوده که مانند یک کوشک در میان باغی بزرگ و وسیع بنا شده است. صراف‌زاده، یکی از صرافان و بازرگانان خوش‌نام یزد بوده و به دلیل انصاف و انجام امور خیر و کمک به مردم در شهر و بازار شهرت و محبوبیت بسیار داشته است. وی از نمایندگان مجلس نیز بوده است. او کار را در صراف‌خانه پدرش شروع کرده و پس از مدتی که کار صرافی را آموخته، مستقل شده و کار خود را آغاز کرده است. اموال صراف‌زاده از جمله مهمان‌سرا، پس از انقلاب اسلامی مصادره شده و به تصرف بنیاد مستضعفان درآمده است.
این عمارت در سال ۱۳۷۷، به موزه آیینه و روشنایی یزد تغییر کاربری داده و بعد از گذشت یک سال یعنی در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
سبک معماری موزه آیینه یزد
موزه آیینه و روشنایی یزد، تنها موزه ایران با موضوع تخصصی در مورد نور است که در محوطه و فضای باز آن، یک حیاط وسیع و بسیار زیبا با حوضی بزرگ وجود دارد. در باب معماری و نمای ساختمان این مجموعه می‌توان گفت که ترکیبی از معماری سنتی و اروپایی است. ساختمان اصلی این مجموعه، دارای تعداد بسیاری اتاق مانند شاه نشین و حوض خانه است که درون تمام این اتاق‌ها، تزئینات بسیار زیبای گچ بری، کاشی‌کاری و آیینه‌کاری به چشم می‌خورد که زیبایی آن را دوچندان می‌کند. پنجره‌های موزه آیینه و روشنایی یزد، دارای شیشه‌های رنگی و مشبک هستند و درب‌های آن هم از چوب مرغوب و بسیار زیبا ساخته شده است.
هنر معماری شاخص ایرانی را در تمام نقاط این موزه می‌توان نظاره کرد؛ گچ‌بری‌های بسیار زیبا و جذاب، آیینه‌کاری‌های بی‌نظیر، نقاشی‌های خیره‌کننده، درها و پنجره‌های چوبی مشبک‌کاری شده از زیباترین بخش‌های این مجموعه تاریخی به‌حساب می‌آیند که مانند موزه‌ای زیبا، هنر بی‌نظیر معماران و هنرمندان ایرانی را به نمایش گذاشته است.
بزرگ‌ترین و شاخص‌ترین اتاق در دل این مجموعه اتاق حوض خانه است که از نظر معماری با دیگر بخش‌های این عمارت کاملاً تفاوت دارد. تنها دلیل نام‌گذاری این اتاق، حوض سنگی بسیار زیبای وسط آن است. این مجموعه زیبا و تاریخی، در طی سال میزبان برگزاری نمایشگاه‌های مختلف هنری است. نقش‌ونگار بسیار زیبای سقف و دیوارها، فضایی هنری و جذاب برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.
پیشنهاد می کنیم مطالب زیر را از دست ندهید:
- آشنایی با یخچال خشتی میبد، بزرگ‌ترین تولیدکننده یخ در دل کویر!
- موزه آب یزد؛ اثری هنری با قدمت چند هزار ساله
- باغ دولت آباد یزد
- نگاهی بر مجموعه امیر چخماق یزد
- آتشکده زرتشتیان یزد ، آتش مقدس ۱۵۰۰ ساله
آثار ارزشمند و تاریخی موزه آیینه و روشنایی یزد
در موزه آیینه و روشنایی یزد؛ کلکسیونی از دست‌نوشته‌های تاریخی، کتاب‌های قدیمی، سکه‌های مربوط به زمان گذشته و سلاح‌های قدیمی به نمایش گذاشته می‌شود. همان‌طور که از اسم این مجموعه پیدا است در این موزه انواع بسیار زیادی از آیینه، انواع و اقسام ابزار روشنایی و… وجود دارد. از جذاب‌ترین و جالب‌ترین قسمت‌های این موزه، قسمت ابزارآلات روشنایی آن است که در آن انواع چراغ‌های قدیمی مانند پیه‌سوز، چراغ‌های آویزی، پایه‌دار، چراغ‌های دستی، انواع نفت‌سوزها، گازسوزها و هزاران مدل دیگر به نمایش گذاشته شده است.
قدیمی‌ترین و شاخص‌ترین شیء ارزشمند موزه آیینه و روشنایی یزد، چراغ‌های پیه‌سوز مربوط به دوره حکومت ساسانی است. در این موزه بی‌نظیر و زیبا، فقط هنر معماری هنرمندان ایرانی دخیل بوده و زیبایی آن هر فردی را مجذوب خود می‌کند. مطمئن باشید که حیف است اگر به شهر زیبا و تاریخی یزد بیایید؛ اما برای بازدید از موزه آیینه و روشنایی یزد نروید. اما خبر مهم‌تر آن که طی سال‌های اخیر شرایط بازدید برای نابینایان عزیز در این موزه فراهم شده؛ به این صورت که توضیحات مربوط به موزه و اشیا تاریخی با خط بریل در جلوی آن حک شده است.
سخن پایانی موزه آیینه و روشنایی یزد
موزه‌هایی که مربوط به فرهنگ و تاریخ تمدن‌ها می‌شود یکی از جاذبه‌های شهرها به حساب می‌آید. زیرا بازدید از این مجموعه‌ها به ما در شناخت بهتر مردمان آن منطقه کمک می‌کند. موزه‌ها بهترین مکان برای حفظ تاریخ ملت‌ها و منبع موثقی برای آگاهی بخشی آیندگان است. مجموعه موزه آیینه و روشنایی یزد با ویژگی‌های منحصر به فرد و خیره‌کننده در معماری، گچ بری و کاشی‌کاری‌های بسیار زیبا و همچنین آثار تاریخی با ارزش بسیار، مقصد خوبی برای گردشگران عازم شهر یزد است. تا به همین واسطه با تاریخ و تمدن مردم ایران آشنا شوند و اطلاعات بسیار خوبی در مورد تاریخچه ابزارآلات و اشیای روشنایی به آن‌ها می‌دهد. در این مقاله ما با موزه آیینه و روشنایی یزد آشنا شدیم و دانستیم که این موزه نشانگر گذشته تاریخی مردمان این سرزمین است برای آن که بیشتر و بهتر با تمدن ایران آشنا شویم لازم است حتماً از این موزه تاریخی جذاب بازدید کنیم.
