در قلب پایتخت و در یکی از گران‌قیمت‌ترین مناطق تهران، کاخی اسرارآمیز و باشکوه جا خوش کرده است؛ کاخ ثابت پاسال، که به “ورسای ایران” نیز شهرت دارد. این عمارت مجلل، متعلق به حبیب‌الله ثابت، از ثروتمندترین بازرگانان دوره پهلوی بود و در دهه ۱۳۴۰ با الهام از معماری کلاسیک اروپایی ساخته شد.

این کاخ ۱۱ هزار متری، که زمانی نمادی از تجمل و شکوه اشرافی به شمار می‌رفت، دارای حیاطی سرسبز، تالارهای باشکوه، سقف‌های بلند با تزئینات نفیس و استخری زیباست که داستان‌های بسیاری را در دل خود پنهان کرده است. پس از انقلاب، سرنوشت این بنا تغییر کرد و سال‌ها در سکوت و فراموشی فرو رفت.

با وجود چالش‌هایی که برای تخریب یا حفظ این بنای تاریخی وجود داشته، کاخ ثابت پاسال همچنان یکی از جذاب‌ترین و پر رمز و رازترین بناهای تهران به شمار می‌آید. اگر به تاریخ، معماری و رازهای پنهان شهر علاقه دارید، این کاخ مقصدی شگفت‌انگیز برای کشف گذشته‌ای باشکوه است.

در ادامه با کلیپی زیبا همراهه مجله گردشگری هم اقلیم باشید.

کاخ ثابت پاسال تهران؛ گران‌ترین خانه پایتخت

کاخ ثابت پاسال، جواهری باشکوه در دل تهران، به‌عنوان یکی از مرموزترین و مجلل‌ترین بناهای پایتخت شناخته می‌شود. این عمارت زیبا که به «کاخ ورسای ایران» شهرت دارد، نه‌تنها نمادی از ثروت و تجمل دوران پهلوی است، بلکه داستان‌های بسیاری از سبک زندگی اشرافی آن دوره را روایت می‌کند.

این کاخ مجلل، با معماری الهام‌گرفته از قصر پُتی تریانون در کاخ ورسای فرانسه، در دهه ۱۳۴۰ توسط حبیب‌الله ثابت پاسال، از ثروتمندترین بازرگانان و سرمایه‌داران ایران، ساخته شد. جزئیات بی‌نظیر معماری، باغ‌های سرسبز، تالارهای باشکوه و طراحی منحصربه‌فرد این بنا، شکوهی کم‌نظیر به آن بخشیده‌اند. بااین‌حال، پس از انقلاب اسلامی، سرنوشت این کاخ تغییر کرد و سال‌ها در سکوت و حاشیه قرار گرفت.

مشخصات کاخ ثابت پاسال

کاخ ثابت پاسال یکی از بزرگ‌ترین و گران‌قیمت‌ترین خانه‌های تهران است که مساحتی بالغ بر ۱۱,۵۴۳ متر مربع دارد. طراحی این کاخ با ترکیبی از هنر ایرانی و اروپایی انجام شده و در ساخت آن از مصالحی ارزشمند و گران‌قیمت استفاده شده است. این عمارت دارای یک استخر بزرگ، باغ‌های وسیع، تالارهای باشکوه و اتاق‌هایی با تزیینات فاخر است.

معماری خاص این بنا، با نمایی سنگی و سقف‌های بلند، کاملاً متفاوت از دیگر خانه‌های اشرافی آن زمان بوده و گویای ذوق و سلیقه خاص سازندگانش است. بسیاری از تزئینات داخلی این کاخ، مشابه کاخ‌های سلطنتی اروپایی طراحی شده و ترکیبی از چوب، گچ‌بری و نقاشی‌های هنری را در خود جای داده است.

کاخ ثابت پاسال کجاست؟

این کاخ در منطقه امانیه تهران و در انتهای شمالی خیابان جردن (آفریقا)، تقاطع خیابان طاهری و روانپور واقع شده است. منطقه‌ای که این کاخ در آن قرار دارد، یکی از گران‌قیمت‌ترین مناطق تهران محسوب می‌شود و همین موضوع ارزش این ملک را چندین برابر کرده است.

مسیر دسترسی به کاخ ثابت پاسال

اگر قصد بازدید از نمای بیرونی این کاخ را دارید، استفاده از خودروی شخصی گزینه مناسبی است. اما اگر بخواهید از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید، اتوبوس‌های BRT خط راه‌آهن – تجریش، بهترین گزینه هستند. همچنین ایستگاه‌های مترو در نزدیکی این منطقه می‌توانند مسیر شما را تسهیل کنند.

بیشتر بخوانید:

• کاخ سعد آباد تهران
• سفر به گذشته با بازدید از کاخ گلستان تهران؛ شاهکاری فراموش نشدنی از هنر و تاریخ ایران

آیا امکان بازدید از کاخ ثابت پاسال وجود دارد؟

متأسفانه، این کاخ به‌روی عموم مردم باز نیست. پس از انقلاب، کاخ ثابت پاسال مصادره شد و در اختیار نهادهای مختلف قرار گرفت. در مقاطع مختلف، طرح‌هایی برای تخریب، تغییر کاربری و حتی تبدیل آن به مسجد یا هتل مطرح شد، اما هیچ‌کدام به نتیجه نرسیدند. بااین‌حال، این کاخ در سال ۱۳۹۶ به‌عنوان یک اثر ملی ثبت شد و اکنون تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد.

تاریخچه کاخ ثابت پاسال

این کاخ در سال ۱۳۴۰ ساخته شد و تا پیش از انقلاب به‌عنوان محل سکونت ثابت پاسال و خانواده‌اش استفاده می‌شد. اما بعد از انقلاب مصادره شد و به نهادهای مختلف واگذار گردید. در طول سال‌ها، گمانه‌زنی‌های متعددی درباره سرنوشت این کاخ مطرح شد؛ برخی پیشنهاد تخریب و ساخت مجتمع‌های مدرن را دادند و برخی دیگر از ایده تبدیل آن به یک مجموعه فرهنگی یا هتل سخن گفتند.

در سال ۱۳۹۶، این بنا در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و این اقدام باعث شد تا از خطر تخریب نجات پیدا کند. در سال ۱۳۹۸ نیز برنامه‌هایی برای بازسازی و تغییر کاربری آن مطرح شد، اما تاکنون هیچ اقدام عملی جدی در این زمینه انجام نشده است.

چرا نام کاخ ثابت پاسال روی این عمارت گذاشته شده است؟

نام این کاخ برگرفته از نام مالک اصلی آن، حبیب‌الله ثابت پاسال است. او که یکی از سرمایه‌داران برجسته و تأثیرگذار ایران بود، به‌عنوان بنیان‌گذار صنایع مختلفی مانند نوشابه‌سازی، حمل‌ونقل و رسانه‌های تبلیغاتی در ایران شناخته می‌شود. این کاخ، نمایانگر زندگی مجلل و سطح بالای او در دوران پهلوی بود.

معماری کاخ ثابت پاسال

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این کاخ، معماری کلاسیک اروپایی آن است که شباهت زیادی به قصر پتی تریانون در کاخ ورسای فرانسه دارد. سبک معماری این بنا ترکیبی از عناصر ایرانی و فرانسوی است و در آن از سنگ‌های گران‌قیمت، سقف‌های بلند، پنجره‌های بزرگ، گچ‌بری‌های ظریف و دکوراسیون مجلل استفاده شده است.

از جمله بخش‌های مهم این کاخ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نمای بیرونی سنگی: که ترکیبی از معماری کلاسیک اروپایی و عناصر اصیل ایرانی را در خود دارد.
• باغ‌های وسیع و محوطه سرسبز: که با درختان و گیاهان زینتی احاطه شده است.
• استخر بزرگ: که یکی از شاخصه‌های مهم کاخ محسوب می‌شود.
• تالارهای باشکوه: با سقف‌های بلند، نورگیرهای بزرگ و نقاشی‌های چشم‌نواز.

آینده کاخ ثابت پاسال چه خواهد شد؟

با اینکه کاخ ثابت پاسال به‌عنوان یک اثر ملی ثبت شده است، اما هنوز سرنوشت آن به‌طور قطعی مشخص نیست. برخی از کارشناسان بر این باورند که این بنا می‌تواند به یک موزه یا مرکز فرهنگی تبدیل شود، اما چالش‌های مالکیتی و بحث‌های حقوقی، مانع از اجرایی شدن چنین طرح‌هایی شده است.

از سوی دیگر، ارزش بالای زمین این کاخ باعث شده که برخی به فکر تخریب و ساخت برج‌های مدرن در این مکان باشند. اما با توجه به ثبت ملی این اثر، بعید به نظر می‌رسد که چنین اقدامی انجام شود.

بخش‌های مختلف کاخ ثابت پاسال؛ شکوه معماری در قلب تهران

کاخ ثابت پاسال تهران، یکی از باشکوه‌ترین بناهای تاریخی پایتخت، همچنان در پشت دیوارهای بلند خود، رازهای بسیاری را پنهان کرده است. این عمارت که به «کاخ ورسای ایران» شهرت دارد، با مساحت عظیم خود یکی از گران‌قیمت‌ترین خانه‌های ایران به شمار می‌رود. طراحی منحصربه‌فرد و جزئیات خارق‌العاده این بنا، نمادی از تجمل و معماری هنری دوران پهلوی است.

کاخ ثابت پاسال علاوه بر معماری خیره‌کننده، دارای بخش‌های متعددی است که هرکدام نشان‌دهنده سبک زندگی اشرافی آن زمان هستند. از نمای بیرونی پرجزئیات گرفته تا تالارهای باشکوه، باغ‌های سرسبز و استخر بزرگ، همه و همه این کاخ را به اثری منحصربه‌فرد تبدیل کرده‌اند.

۱. نمای بیرونی؛ جلوه‌ای از شکوه و عظمت

نمای کاخ ثابت پاسال، در همان نگاه اول شکوه و عظمت معماری کلاسیک اروپایی را به نمایش می‌گذارد. رنگ‌های روشن در کنار ستون‌های سنگی، پنجره‌های بلند و درب‌های بزرگ، جلوه‌ای خاص به این بنا بخشیده‌اند. سبک طراحی این نما الهام‌گرفته از قصرهای فرانسوی، به‌ویژه کاخ پتی تریانون در ورسای، است.

عناصر تزئینی در این بنا با ظرافت خاصی اجرا شده‌اند. حجاری‌های سنگی، نرده‌های آهنی با طراحی کلاسیک، گچ‌بری‌های ظریف و استفاده از چوب‌های گران‌قیمت در ساخت درب‌ها و پنجره‌ها، همگی نشان‌دهنده اوج هنر معماری این دوره هستند.

۲. باغ و فضای سبز؛ تکه‌ای از بهشت در تهران

یکی از زیباترین بخش‌های این کاخ، باغ وسیع و سرسبز آن است که همچون یک تکه از بهشت در قلب تهران می‌درخشد. این باغ دارای درختان کهنسال، جوی‌های آب، گل‌های زینتی و طراحی منظره خاص است که یادآور باغ‌های سلطنتی اروپایی و ایرانی است.

فواره‌ها و حوض‌های متعدد در سرتاسر باغ دیده می‌شوند که باعث شده فضای این مجموعه سرشار از آرامش و زیبایی باشد. جوی‌های آب که در سرتاسر باغ جاری هستند، صدای دل‌نشین آب را در فضا طنین‌انداز کرده و حس طبیعت را در کنار شکوه کاخ تقویت می‌کنند.

۳. استخر و پارکینگ؛ ترکیب هنر و کاربرد

یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این کاخ، استخر بزرگی است که در میان باغ خودنمایی می‌کند. طراحی این استخر کاملاً با معماری کاخ هماهنگ بوده و به‌گونه‌ای ساخته شده که انعکاس نمای بنا در آب آن جلوه‌ای رویایی و چشم‌نواز ایجاد کند.

پارکینگ وسیع کاخ نیز به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند تعداد زیادی از خودروهای لوکس آن دوران را در خود جای دهد. این فضا به‌خصوص در زمان برگزاری مهمانی‌های مجلل مورد استفاده قرار می‌گرفت.

۴. چایخانه؛ مکانی برای استراحت و آرامش

در بخش‌هایی از باغ، یک چایخانه زیبا و سنتی وجود دارد که برای استراحت و پذیرایی از مهمانان در نظر گرفته شده بود. این چایخانه، ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی را در خود دارد و با مبلمان سنتی، شومینه سنگی و پنجره‌هایی با چشم‌انداز باغ، فضایی فوق‌العاده برای لذت بردن از طبیعت فراهم کرده است.

در آن زمان، چایخانه این کاخ محلی برای گپ و گفت‌های خصوصی و پذیرایی از مهمانان ویژه بود و فضایی گرم و صمیمی داشت.

۵. ورودی؛ دروازه‌ای به دنیای اشرافی

ورودی کاخ ثابت پاسال، یکی از زیباترین بخش‌های آن است. درب‌های چوبی سنگین با تزئینات طلایی و نقره‌ای، به همراه ستون‌های بلند و حجاری‌های سنگی، ابهت خاصی به ورودی این بنا بخشیده‌اند.

پس از عبور از این ورودی، راهروی بزرگی قرار دارد که مهمانان را به سالن اصلی کاخ هدایت می‌کند. این راهرو با سنگ‌فرش‌های خاص، دیوارهای بلند و چلچراغ‌های کریستالی تزئین شده است که همگی شکوه و عظمت کاخ را دوچندان می‌کنند.

۶. سالن اصلی؛ قلب تپنده کاخ

سالن اصلی کاخ ثابت پاسال، وسیع‌ترین و باشکوه‌ترین بخش این عمارت است. این سالن با سقف‌های بلند، نورپردازی چشم‌نواز، چلچراغ‌های عظیم و مبلمان فاخر تزئین شده و نشان‌دهنده زندگی مجلل ساکنان آن زمان است.

ویژگی‌های سالن اصلی:

• سقف‌های بلند با نقاشی‌های هنری
• دیوارهای گچ‌بری‌شده با طرح‌های کلاسیک اروپایی
• چلچراغ‌های کریستالی بزرگ که از سقف آویزان شده‌اند
• پنجره‌های عظیم با پرده‌های مخملی و لوکس

۷. اتاق‌ها؛ روایت‌گر داستان‌های اشرافی

کاخ ثابت پاسال دارای اتاق‌های متعددی است که هر یک با دکوراسیون خاص خود، داستان‌های متفاوتی را روایت می‌کنند. از اتاق‌های رسمی برای برگزاری جلسات گرفته تا اتاق‌های خصوصی با طراحی ظریف و مبلمان مجلل، هر گوشه از این عمارت، نگاهی به سبک زندگی اشرافی آن دوران دارد.

برخی از مهم‌ترین اتاق‌های این کاخ عبارت‌اند از:

• اتاق‌های خواب لوکس: با تخت‌های بزرگ، کمدهای چوبی تزئین‌شده و پنجره‌هایی با چشم‌انداز باغ.
• کتابخانه: با قفسه‌های چوبی، میزهای مطالعه و مجسمه‌های تزئینی.
• سالن موسیقی: با طراحی آکوستیک خاص و پیانویی بزرگ که در آن اجراهای موسیقی انجام می‌شد.
• اتاق مهمانان ویژه: با دکوراسیونی متفاوت و خدمات مخصوص.

۸. راهروهای مخفی؛ اسرار پنهان کاخ

گفته می‌شود که کاخ ثابت پاسال دارای چندین راهروی مخفی بوده که برای عبور مخفیانه ساکنان یا خروج اضطراری طراحی شده بودند. این راهروها هنوز هم در هاله‌ای از ابهام هستند و بسیاری کنجکاو هستند که بدانند در دل این کاخ چه رازهایی نهفته است.

کاخ ثابت پاسال؛ نگین گمشده تهران

با وجود تمام ویژگی‌های منحصربه‌فرد و ارزش تاریخی بالای کاخ ثابت پاسال، سرنوشت این بنای باشکوه همچنان نامعلوم است. بحث‌های زیادی درباره نگهداری، مرمت و تغییر کاربری این کاخ وجود دارد، اما هنوز تصمیم قطعی درباره آن گرفته نشده است.

برخی کارشناسان پیشنهاد داده‌اند که این کاخ به یک موزه یا مرکز فرهنگی تبدیل شود تا مردم بتوانند از این اثر تاریخی دیدن کنند. اما چالش‌های مالکیتی، مسائل حقوقی و ارزش بالای زمین این بنا، تصمیم‌گیری درباره آینده آن را دشوار کرده است.

در نهایت

کاخ ثابت پاسال تهران، این عمارت باشکوه و اسرارآمیز، همچنان یکی از مرموزترین بناهای تاریخی پایتخت به شمار می‌رود. با معماری الهام‌گرفته از کاخ‌های اروپایی و وسعتی خیره‌کننده، این کاخ نه‌تنها نمادی از شکوه و ثروت دوران پهلوی بود، بلکه پس از انقلاب نیز به موضوعی جنجالی تبدیل شد. سال‌ها بحث بر سر تخریب یا حفظ این بنای ارزشمند ادامه داشت و همچنان آینده آن در هاله‌ای از ابهام است.

زیبایی خیره‌کننده این کاخ، از حیاط سرسبز و محوطه چشم‌نوازش گرفته تا تالارهای باشکوه و تزئینات فاخرش، نشان‌دهنده اوج هنر معماری آن دوران است. بااین‌حال، این بنای تاریخی به جای آنکه به جاذبه‌ای گردشگری تبدیل شود، سال‌هاست که در سکوت و فراموشی فرو رفته است.

کاخ ثابت پاسال فقط یک عمارت لوکس نیست، بلکه روایتی از تاریخ پر فراز و نشیب ایران را در دل خود جای داده است. تماشای این بنا از پشت دیوارهای بلندش، حس کنجکاوی هر بیننده‌ای را برمی‌انگیزد و پرسشی را در ذهن ایجاد می‌کند: آیا این کاخ زیبا روزی دوباره احیا خواهد شد؟

برای آشنایی بیشتر با جاذبه‌های ناشناخته ایران، با مجله گردشگری هم اقلیم همراه باشید.

سوالات متداول درباره کاخ ثابت پاسال تهران

1. کاخ ثابت پاسال تهران کجاست؟
   کاخ ثابت پاسال در منطقه الهیه تهران، در خیابان جردن (آفریقا) قرار دارد.
2. چه کسی کاخ ثابت پاسال را ساخته است؟
   این کاخ در دهه ۱۳۴۰ به سفارش حبیب‌الله ثابت پاسال، از ثروتمندترین تجار ایران، ساخته شد.
3. چرا به کاخ ثابت پاسال “ورسای ایران” می‌گویند؟
   به دلیل معماری الهام‌گرفته از کاخ ورسای فرانسه و طراحی مجلل آن، این عمارت لقب “ورسای ایران” را گرفته است.
4. مساحت کاخ ثابت پاسال چقدر است؟
   این کاخ حدود ۱۱ هزار متر مربع وسعت دارد و یکی از بزرگ‌ترین خانه‌های تهران محسوب می‌شود.
5. بعد از انقلاب چه بر سر کاخ ثابت پاسال آمد؟
   پس از انقلاب، کاخ مصادره شد و مدتی در اختیار صداوسیما و بعدها نهادهای دیگر قرار گرفت.
6. آیا امکان بازدید از کاخ ثابت پاسال وجود دارد؟
   خیر، این کاخ در حال حاضر به‌صورت خصوصی نگهداری می‌شود و امکان بازدید عمومی ندارد.
7. آیا کاخ ثابت پاسال در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است؟
   بله، در سال ۱۳۹۶ به عنوان اثر ملی ثبت شد.
8. آیا قرار بود این کاخ تخریب شود؟
   بله، در مقطعی تصمیم بر تخریب و تبدیل آن به یک مسجد بود، اما این طرح به نتیجه نرسید.
9. معماری کاخ ثابت پاسال چه ویژگی‌هایی دارد؟
   این کاخ دارای معماری کلاسیک اروپایی، سقف‌های بلند، تزیینات فاخر، استخر، باغ‌های سرسبز و تالارهای باشکوه است.
10. آینده کاخ ثابت پاسال چه خواهد شد؟
    سرنوشت این کاخ همچنان نامشخص است، اما امید می‌رود که به‌عنوان یک اثر تاریخی حفظ و احیا شود.