باغ بهلگرد بیرجند| تفرجگاهی تاریخی در دل خراسان جنوبی 

باغ بهلگرد، واقع در روستای بهلگرد در ۱۵ کیلومتری شرق بیرجند، یکی از آثار تاریخی برجسته دوران قاجار است. این باغ به دلیل معماری منحصربه‌فرد و طبیعت زیبایش، توجه گردشگران را به خود جلب کرده است.

عمارت اصلی باغ بهلگرد، با چهار ستون آجری مدور خود، یکی از نمونه‌های برجسته معماری قاجاری است.

این ستون‌ها علاوه بر تأمین پایداری ساختمان، نقش تزئینی نیز ایفا می‌کنند. در طراحی این عمارت، برخلاف بسیاری از بناهای اشرافی آن دوران، از تزئینات فراوان استفاده نشده و سادگی و بی‌پیرایگی در آن به چشم می‌خورد. این امر نشان‌دهنده تأکید بر کاربری و کارآمدی بنا در کنار حفظ زیبایی و هماهنگی با طبیعت اطراف است.

در نظر داشته باشید که باغ بهلگرد در دوره قاجار و در زمان حکومت شوکت‌الملک، یکی از حاکمان بیرجند، ساخته شده است. این باغ که به عنوان تفرجگاه ییلاقی خاندان خزیمه مورد استفاده قرار می‌گرفت، به ثبت ملی ایران نیز رسیده است.

معماری باغ شامل بخش‌های متعددی همچون ورودی، هشتی، حیاط اندرونی، محل سکونت خدمه، حیاط بیرونی و اصطبل است. ورودی باغ دارای سر دری ساده‌ای با درب چوبی دو تکه است که با گل میخ‌های کروی تزئین شده است. طاق‌نماهای کم عرض و کم عمق فضای هشتی را تشکیل می‌دهند که پس از ورودی قرار گرفته‌اند.

اگر شما هم علاقه مند به باغ بهلگرد و همچنین استان خراسان جنوبی هستید، به هیچ وجه این مطلب را از مجله گردشگری هم اقلیم دست ندهید.

جدول خلاصه اطلاعات باغ بهلگرد

آشنایی با باغ بهلگرد

باغ بهلگرد، یکی از جاذبه‌های دیدنی و تاریخی شهرستان بیرجند است که در فاصله یک کیلومتری از روستای بهلگرد و ۱۵ کیلومتری شرق شهر بیرجند واقع شده است. این باغ با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۳۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این مجموعه شامل دو باغ مجزا، دو عمارت، یک اصطبل، سکونتگاه خدمه و یک یخدان طبیعی است. عمارت اصلی باغ بهلگرد بر روی چهار ستون آجری و مدور ساخته شده که به‌عنوان چشم‌گیرترین تزئینات این بنا محسوب می‌شوند. با این حال، در مقایسه با دیگر باغ‌های بیرجند، این عمارت به لحاظ تجملات و تزئینات بسیار ساده‌تر و بی‌پیرایه‌تر جلوه می‌کند.

بیشتر بخوانید:

• باغ شوکت آباد بیرجند| گنجینه‌ای از تاریخ و هنر
• ارگ کلاه فرنگی بیرجند

ساختار باغ و عمارت

باغ بهلگرد دارای دو باغ مجزا است که یکی از آنها باغ اصلی و دیگری باغ درونی است. باغ اصلی که به بیرون راه دارد، به باغ بیرونی معروف است و باغ کوچک‌تر که به‌صورت خصوصی‌تری طراحی شده، باغ درونی نامیده می‌شود. حوض‌های آبی که از اصول معماری ایرانی پیروی می‌کنند، در وسط این دو باغ قرار دارند. در مرکز باغ، استخری چهارضلعی دیده می‌شود که جزیره‌ای هشت‌ضلعی در وسط آن قرار دارد و بر زیبایی این مجموعه افزوده است.

تاریخچه و اهمیت باغ بهلگرد

باغ بهلگرد یکی از نمونه‌های بارز باغ‌سازی ایرانی است که در دوران قاجار ساخته شده و نشان‌دهنده ذوق و هنر معماران ایرانی در طراحی باغ‌ها و عمارت‌های اشرافی آن دوران است. این باغ با توجه به معماری ساده اما جذاب خود، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری بیرجند محسوب می‌شود و هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.

در نظر داشته باشید که باغ بهلگرد نه تنها به عنوان یک جاذبه گردشگری مهم در بیرجند شناخته می‌شود، بلکه از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت زیادی دارد. این باغ شاهد رویدادهای مهم تاریخی بوده و به عنوان مکانی برای استراحت و تفریح خاندان‌های اشرافی استفاده می‌شده است. همچنین، باغ بهلگرد نمونه‌ای از باغ‌های ایرانی است که نقش مهمی در حفظ و ترویج فرهنگ و هنر ایران ایفا می‌کند.

بررسی معماری منحصر به فرد باغ بهلگرد

باغ و عمارت بهلگرد یکی از جاذبه‌های دیدنی بیرجند است که شامل بخش‌های متعددی از جمله ورودی، هشتی، حیاط اندرونی، محل سکونت خدمه، حیاط بیرونی و اصطبل می‌باشد. ورودی باغ با سردری ساده و درب چوبی دو تکه‌ای که با گل میخ‌های کروی تزئین شده است، بازدیدکنندگان را به فضای دلنشین باغ دعوت می‌کند. پس از ورود، هشتی با طاق‌نماهای کم‌عرض و کم‌عمق قرار دارد که فضای اولیه برای ورود به باغ را تشکیل می‌دهد.

محوطه اندرونی در امتداد هشتی واقع شده و فضای نسبتاً وسیعی را به خود اختصاص داده است. در میان این محوطه استخری به شکل چهارضلعی دیده می‌شود و عمارت اندرونی باغ در ضلع جنوبی در دو طبقه ساخته شده است. حیاط بیرونی که به محوطه اصلی باغ راه دارد، شامل عمارتی با معماری ساده و زیبا می‌باشد. این باغ با بهره‌گیری از شیب زمین و در جهت جنوب به شمال طراحی و ساخته شده است. برخورداری از اندرونی و بیرونی و تنوع پوشش گیاهی از شاخصه‌های مهم آن به شمار می‌رود.

طراحی و ویژگی‌های باغ

باغ بهلگرد به عنوان تفرجگاه ییلاقی حاکم محلی در دوره قاجار بنا شده است. سادگی در طراحی و معماری این باغ به خوبی رعایت شده و تزئینات زیادی در آن به کار نرفته است. در شمال باغ، یک یخدان قدیمی وجود دارد که توجه گردشگران را به خود جلب کرده است. شواهد نشان می‌دهد که در فصل زمستان که آب استخر یخ می‌زده، یخ‌ها را درون یخدان ذخیره می‌کردند و در فصل‌های گرم سال از آن بهره می‌بردند.

عمارت اصلی باغ بهلگرد که در ضلع جنوبی حیاط اندرونی واقع شده، دارای دو طبقه است و از طریق پلکانی به طبقات بالا دسترسی پیدا می‌شود. طراحی داخلی این عمارت بسیار ساده و کاربردی است، به طوری که تمامی نیازهای ساکنان را برآورده می‌سازد. اتاق‌های این عمارت با پنجره‌های بزرگ و نورگیر طراحی شده‌اند که امکان بهره‌مندی از نور طبیعی را فراهم می‌کند.

استفاده از آب در باغ

آب یکی از عناصر حیاتی در طراحی باغ بهلگرد است. استفاده از استخرهای آب در محوطه داخلی و خارجی، علاوه بر ایجاد زیبایی بصری، به تعدیل دما و ایجاد محیطی خنک و دلپذیر کمک می‌کند. وجود استخرها همچنین نشان‌دهنده دانش مهندسی معماران قاجاری در استفاده بهینه از منابع آب و ایجاد سیستم‌های کارآمد آبیاری است.

پوشش گیاهی

پوشش گیاهی باغ بهلگرد بسیار متنوع است. انواع درختان میوه، گل‌های زینتی و گیاهان مختلف در سراسر باغ کاشته شده‌اند. این تنوع گیاهی نه تنها زیبایی باغ را دوچندان می‌کند، بلکه محیطی سالم و پر از طراوت برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد. درختان بلند و سرسبز باغ، سایه‌ای دلنشین ایجاد می‌کنند که در روزهای گرم تابستان، مکانی مناسب برای استراحت و تفریح است.

یخدان قدیمی

یکی از ویژگی‌های جالب باغ بهلگرد، وجود یخدان قدیمی در بخش شمالی باغ است. این یخدان به گونه‌ای طراحی شده که در زمستان‌ها آب استخر را که یخ می‌زد، ذخیره می‌کردند و در فصل‌های گرم از این یخ‌ها برای خنک کردن محیط استفاده می‌کردند. این سیستم ساده و کارآمد نشان‌دهنده درک عمیق ساکنان قدیم از اقلیم و نیازهای زیستی بوده است.

نقش تاریخی باغ

باغ بهلگرد نه تنها از لحاظ معماری و طراحی حائز اهمیت است، بلکه از نظر تاریخی نیز ارزشمند است. این باغ به عنوان تفرجگاه ییلاقی حاکمان قاجاری، نمادی از سبک زندگی و فرهنگ دوران قاجار به شمار می‌آید. طراحی باغ به گونه‌ای است که بازدیدکنندگان را به سفری در زمان می‌برد و آنها را با سبک زندگی و روش‌های هوشمندانه سازگاری با محیط در آن دوره آشنا می‌سازد.

تجربه بازدید از باغ بهلگرد

بازدید از باغ بهلگرد تجربه‌ای منحصر به فرد است. ورود به این باغ و قدم زدن در میان درختان سرسبز و استخرهای زیبا، فرصتی برای فرار از شلوغی و همهمه زندگی شهری و بازگشت به آرامش و سکون طبیعت فراهم می‌آورد. با توجه به اینکه این باغ یکی از جاذبه ‌های تاریخی و فرهنگی بیرجند است، تلاش برای حفظ و نگهداری آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

اهمیت حفاظت از باغ

حفاظت و نگهداری از باغ بهلگرد نه تنها به دلیل ارزش تاریخی و فرهنگی آن، بلکه به دلیل نقش آن در حفظ تنوع زیستی و ایجاد محیطی سالم و پایدار نیز حائز اهمیت است. اجرای برنامه‌های مرمتی و نگهداری منظم، می‌تواند به حفظ این میراث ارزشمند برای نسل‌های آینده کمک کند.

تأثیرات اجتماعی و فرهنگی باغ

باغ بهلگرد به عنوان مکانی برای تجمع و تعاملات اجتماعی در دوران قاجار، نقش مهمی در تقویت روابط اجتماعی و فرهنگی داشته است. امروزه نیز این باغ می‌تواند مکانی برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری، جشن‌ها و گردهمایی‌های مختلف باشد و به تقویت پیوندهای اجتماعی کمک کند.

بیشتر بخوانید:

• جاذبه های گردشگری بیرجند | Birjand
• آشنایی با سوغات و صنایع دستی بیرجند | Birjand

آدرس و تاریخچه باغ بهلگرد

باغ بهلگرد یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر بیرجند است که در ۱۶ کیلومتری این شهر، در روستای بهلگرد واقع شده است. این باغ به دلیل قرار گرفتن در این روستا، به باغ بهلگرد نام‌گذاری شده است.

باغ بهلگرد مربوط به دوره قاجار است و در زمان حکومت شوکت‌الملک، یکی از حاکمان برجسته بیرجند، ساخته شده است. این باغ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و خاندان خزیمه از آن به عنوان تفرجگاه ییلاقی خود استفاده می‌کردند.

بهترین زمان بازدید از باغ بهلگرد

بهترین زمان برای بازدید از باغ بهلگرد، فصل بهار و تابستان است. در این فصول، باغ به زیبایی کامل می‌رسد و هوای مطبوع و دلپذیری دارد. بهار با شکوفه‌های رنگارنگ و تابستان با سرسبزی باغ، بهترین مناظر را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند. پاییز نیز با رنگ‌های گرم و زیبای برگ‌ها زمان خوبی برای بازدید است، اما به دلیل سردی هوا در زمستان، این فصل ممکن است کمتر مناسب باشد.

ساعات بازدید از باغ بهلگرد

ساعات بازدید از باغ بهلگرد به صورت زیر است:

همه روزه از ساعت ۸:۰۰ صبح تا ۱۹:۰۰ عصر

این ساعات به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد تا در طول روز و در نور طبیعی از زیبایی‌های باغ لذت ببرند. با توجه به موقعیت جغرافیایی و تغییرات فصلی، ممکن است این ساعات در طول سال تغییر کنند.

امکانات رفاهی باغ بهلگرد

پارکینگ:

باغ بهلگرد دارای پارکینگ مناسبی برای خودروهای بازدیدکنندگان است. این پارکینگ به راحتی دسترسی دارد و فضایی ایمن برای پارک خودروها فراهم می‌کند.

راهنمای گردشگری:

در باغ بهلگرد، راهنمایان گردشگری حرفه‌ای حضور دارند که می‌توانند بازدیدکنندگان را با تاریخچه و جزئیات معماری باغ آشنا کنند. این راهنمایان اطلاعات جامعی در مورد بخش‌های مختلف باغ ارائه می‌دهند و بازدیدکنندگان را در طول مسیر هدایت می‌کنند.

فروشگاه‌های محلی:

در نزدیکی باغ بهلگرد، فروشگاه‌های محلی وجود دارند که انواع سوغات، صنایع دستی، و محصولات محلی را به بازدیدکنندگان عرضه می‌کنند. این فروشگاه‌ها فرصت خوبی برای خرید یادگاری‌های محلی و آشنایی با فرهنگ بومی منطقه فراهم می‌کنند.

امکانات بهداشتی:

باغ بهلگرد مجهز به سرویس‌های بهداشتی تمیز و مناسب برای استفاده بازدیدکنندگان است. این امکانات بهداشتی در نقاط مختلف باغ قرار دارند تا دسترسی به آن‌ها راحت باشد.

فضای سبز و محل‌های نشیمن:

باغ بهلگرد دارای فضای سبز وسیع و زیبا با محل‌های نشیمن و آلاچیق‌هایی است که بازدیدکنندگان می‌توانند در آن‌ها استراحت کنند و از زیبایی‌های باغ لذت ببرند. این فضاها برای پیک‌نیک‌های خانوادگی و استراحت در طول بازدید بسیار مناسب هستند.

یخدان طبیعی:

یکی از جاذبه‌های ویژه باغ بهلگرد، یخدان طبیعی آن است که در گذشته برای نگهداری یخ و خنک نگه داشتن مواد غذایی استفاده می‌شد. این یخدان همچنان به عنوان یک جاذبه تاریخی و معماری در باغ باقی مانده است.

مسیرهای پیاده‌روی:

باغ بهلگرد دارای مسیرهای پیاده‌روی مناسب و ایمن است که بازدیدکنندگان می‌توانند در طول این مسیرها قدم بزنند و از مناظر زیبا و آرامش باغ بهره‌مند شوند.

با این امکانات رفاهی، باغ بهلگرد به یکی از مقاصد گردشگری محبوب در بیرجند تبدیل شده است و تجربه‌ای لذت‌بخش و به یادماندنی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.

جمع بندی

باغ بهلگرد یکی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی استان خراسان جنوبی است که با زیبایی‌ها و جذابیت‌های خود هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به خود جذب می‌کند.

این باغ با داشتن تاریخچه‌ای غنی، معماری زیبا و طبیعتی بکر، مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت و آشنایی با فرهنگ و هنر ایرانی است. بازدید از باغ بهلگرد نه تنها فرصتی برای لذت بردن از زیبایی‌های طبیعی است، بلکه فرصتی است برای بازگشت به گذشته و آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی منطقه.

امکانات رفاهی متنوع آن از جمله فضای بازی کودکان و بوفه خوراکی، این مکان را به مقصدی مناسب برای خانواده‌ها تبدیل کرده است. بازدید از باغ بهلگرد فرصتی برای تجربه تاریخ و فرهنگ منطقه در محیطی آرام و دلپذیر فراهم می‌کند.

در نهایت، باغ بهلگرد نمادی از شکوه و عظمت دوران قاجار است و بازدید از آن به هر گردشگری توصیه می‌شود. از این رو، با برنامه‌ریزی مناسب و بهره‌گیری از امکانات موجود، می‌توانید از یک روز به یادماندنی در این باغ زیبا لذت ببرید.