معبد مهر مراغه
در این مطلب از مجله گردشگری هم اقلیم شما را با معبد مهر مراغه ، محلی برای نیایش مهرپرستان آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.
معبد مهر مراغه یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی است که در شش کیلومتری شهر مراغه و در میدان اصلی روستای ورجوی قرار گرفته است. این معبد زیرزمینی کاملا دست کند بوده و در دل زمین حفر شده است. معبد حاصل تراشیدن یک تخته سنگ عظیم دگرگونی بوده که در مقایسه با سایر سنگ ها راحت تر می توان آن را فرم داد.
معبد مهر همانطور که از نامش پیداست محلی برای نیایش مهرپرستان بوده است. همانطور که پیروان هر یک از ادیان برای خود عبادتگاهی ساخته و آن را نامگذاری می کردند مهرپرستان نیز از آنجایی که معتقد بودند میترا یا همان مهر در درون زمین و در غارها متولد شده است غارها را تبدیل به عبادتگاه کرده و آن را مهرابه می نامیدند، پسوند آبه به معنای جای گود است و این ترکیب یعنی محلی گود که مهر در آن مورد پرستش قرار می گیرد.
مهرپرستی شامل چهار عنصر مقدس آب، هوا، خاک و آتش بوده است. ساختار این معبد شامل یک گنبدخانه، یک محراب، یک تالار مرکزی و دو نمازخانه بوده است. این معبد نه تنها برای عبادت خدای مهر ساخته شده است بلکه در تمامی ادیان پس از مهرپرستی مورد استفاده قرار گرفته است؛ از جمله اینکه این بنا به عنوان یکی از مهم‌ترین معابد شامانیستی در دوره‌ی مغول و یکی از مهم‌ترین مراکز صوفی‌گر در دوره‌ی صفوی مورد استفاده بوده است. همچنین شخصیت معروف ملا معصوم مراغه‌ای در این محل دفن می‌باشد. این معبد در میانه‌ی یک گورستان قدیمی واقع شده است.
معماری بنا
معبد مهر مراغه به صورت زیرزمینی و صخره‌ای بنا شده است. پیروان آیین مهر یا میترا، آن را با تراشیدن قطعه سنگی عظیم از جنس شیست با دهانه‌ای به عرض ۵/۴ متر به وجود آورده‌اند. با توجه به این که مشخصه معماری صخره‌ای تا دوران هخامنشی سطوح مسطح و راست گوشه بدون خطوط منحنی چه در درگاهها و چه در پوشش سقفها می‌باشد و در واقع این همان نکته‌ای است که ما را به پیشینه‌ی معبد مهرورجوی و به دوره‌ی اشکانی راهنمایی می‌نماید. فضاها و عناصر خمیده و بیز هستند که در مقطع تاریخی اشکانی مورد استفاده قرار میگرفتند. این مجموعه باستانی شامل قبرستان، معبد و یک محوطه تاریخی می باشد.
طول نیایشگاه از ابتدای ورودی تا انتهای محرابه آن 38 متر است در سمت چپ قسمت ورودی یک فضای در دل صخره کنده شده است، که دارای طرح جالبی است پلان آن به صورت مربع است و ابعاد آن 10×10 متر است در وسط یک ستون بسیار قطور بصورت هشت ضلعی باقی گذاشته شده است که قطر آن حدود 5/5 متر بالغ می شود.
این ستون با جرزهای صخره ای اتاق بزرگ 10×10 را به چهار قسمت تقسم کرده است، که دو قسمت آن بصورت گنبدی مدور بالای جرزها تراشیده شده است و به این صورت تبدیل به چهار اتاق صخره ای گنبد دار گردیده است . در بالای گنبد هر کدام از قسمت های چهار گانه یک نور گیر مدور تراشبده شده است که روشنایی محوطه داخلی را کاملاً تامین می کند گذشت زمان موجب وسیعتر شدن نورگیرها شده و قطر آنها به صورت تناسب افزایش یافته است و موجب هجوم بیشتر عوامل مخرب بداخل آن گردیده است. فضاهای کوچک چهار گانه داخلی در قسمت سقف به وسیله قوسهای تراشیده زیبایی به شکل کلیل از همدیگر مجزا میشود.
