بازار خودرو در ایران سال‌های زیادی است که اوضاع به سامانی نداشته و هیچ کس برای بهبود آن تلاش نمی‌کند. هرچند در سال‌های اخیر دولت با اختصاص نهادهایی برای نظارت بر این بازار و سر و سامان دادن به آن در نظر گرفته است، اما هنوز هم عدم نظارت کافی و نبودن یک مرجع مشخص برای تصمیم گیری باعث شده است که این بازار همچنان آشفته بوده و نظم و قانونی بر آن حاکم نباشد. این آشفتگی با تصویب قانون منع واردات خودرو در سال نود و هفت بیشتر شد. با تصویب این قانون آشفتگی و نگرانی به مشتریان بازار خودروهای وارداتی نیز سرایت کرده و باعث شد که این دسته از افراد به شدت پیگیر اخبار قانون‌های جدید درباره واردات خودرو باشند. در این مقاله از همراه مکانیک می‌خواهیم با بررسی مصوبه‌ها و روند طی شده در طی این مدت زمان، آینده واردات خودرو را در ایران در سبد بحث بگذاریم.
تلاش‌های دولت و مجلس برای سر و سامان دادن به آشفته بازار خودرو تا کنون به کجا رسیده است؟
مدت زمان زیادی است که مجلس طرح ساماندهی بازار خودرو را بر روی میز کار خود قرار داده و قصد دارد تا با تصویب قوانینی یک نسخه کلی برای بهبود وضعیت خودرو در ایران تجویز کند. با این حال این طرح بسیار عظیم بوده و حتی با وجود گذشت چند ماه هنوز به سرانجامی نرسیده است. یکی از بندهای اصلی در طرح ساماندهی بازار خودرو مربوط به واردات است. در این بند دستورالعملی جدید برای واردات خودرو داده شد. دستورالعملی که آینده تاریک پیش روی واردات خودرو را تا حدی روشن‌تر و خریداران را امیدوارتر کرد.
قانون چه تاثیری بر روی آینده واردات خودرو در ایران دارد؟
واردات خودرو در ایران یکی از مواردی است که مجلس شورای اسلامی باید ضوابط آن را تعیین کرده و به دولت ابلاغ کند. پس از آن این دولت است که وظیفه اجرا را بر عهده می‌گیرد و باید بر طبق دستورالعمل مجلس پیش برود. این موضوع برای دولت یک فعالیت اقتصادی به شمار می‌رود. به همین دلیل در بودجه سال آینده نیز بخشی از بودجه دریافتی از محل عوارض واردات خودرو پیش بینی شده است.
به همین دلیل مجلس در تلاش است که با تصویب طرح ساماندهی بازار خودرو ضوابط واردات خودرو را به طور کامل برای دولت ترسیم کند. به این صورت اگر دولت تصمیم به برداشتن ممنوعیت واردات خودرو گرفت، دستورالعملی دارد که باید مو به مو آن را اجرا نماید. با این حال طبق جزییاتی که تاکنون از طرح ساماندهی بازار خودرو منتشر شده است، مجلس هیچ الزامی مبنی بر برداشتن این ممنوعیت و یا حتی زمان اجرای این طرح تعیین نکرده است.
اما دولت همان‌طور که در سال 97 به طور ناگهانی واردات خودرو را ممنوع کرده، تصمیم گرفته که در سال آینده بخشی از بودجه خود را از این طریق تامین کند. خبری که به طرفداران خودروهای وارداتی و فعالان این حوزه نوید آینده‌ای بهتر را می‌دهد. با این حال این خبر خوش با منتشر شدن جزییات لایحه بودجه کمی ناامیدکننده به نظر رسید. در بودجه سال 1400 دولت تصمیم گرفته است که حدود دو هزار و چهل هزار میلیارد تومان از محل خودروهای وارداتی برای خود تامین نماید. اما بد نیست بدانید که در این لایحه حرفی از خودروهای جدید به میان نیامده است. چرا که دولت این تصمیم خود را بر مبنای ترخیص خودروهایی گرفته است که هم اکنون در گمرک ایران جا مانده‌اند.
در نهایت مسیر طولانی و پر پیچ و خم واردات خودرو به کجا خواهد رسید؟
همان‌طور که گفتیم ذکر درآمد حاصل از خودروهای وارداتی در لایحه بودجه سال آینده خبر چندان دلگرم‌کننده‌ای نیست. هرچند که در حال حاضر تعداد زیادی خودروی وارداتی در گمرک ایران در انتظار ترخیص هستند و آزادسازی آن‌ها می‌تواند بسیاری از افراد را خوشحال کند، اما این موضوع دلیلی بر رفع ممنوعیت واردات خودرو حتی در سال آینده هم نیست. بنابراین در همین جا آب پاکی را روی دست طرفداران این دسته از خودروها خواهیم ریخت که قرار نیست آغاز قرن جدید طلوعی دوباره برای واردات خودروهای خارجی و لوکس باشد.
اما اگر در جست و جوی چرایی این خبر ناامیدکننده هستید باید بدانید که وضعیت بازار ارز و شیوع بیماری کرونا اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار در این بازار هستند. هرچند به نظر می‌رسد به دلیل تحولات بین‌المللی بازار ارز در کشورمان تا حد زیادی بهبود پیدا کرده و به ثبات رسیده است، اما تحریم‌ها هنوز به قوت خود باقی است. بنابراین وضعیت کشور ما در جهان امروز از نظر محدودیت‌ها با گذشته تفاوت چندانی نکرده است. از سوی دیگر دولت می‌داند که در آینده‌ای نزدیک ناچار است بیش از چندین هزار میلیارد صرف خرید واکسن نماید. به همین دلیل ترجیح می‌دهد که در حال حاضر موضوعات مهم‌تری همچون موضوعات مربوط به پزشکی و سلامت را در اولویت خود قرار دهد. به همین دلیل دیگر جایی برای فکر کردن و پرداختن به واردات خودرو نخواهد ماند.
سخن پایانی
از زمانی که در سال نود و هفت دولت تصمیم گرفت به خودرو به عنوان یک کالای درجه چهارم نگاه کرده و آن را از سبد واردات خارج کند، طرفداران این دسته از خودروها در شوکی عظیم فرو رفته‌اند. با این حال به نظر می‌رسد که آینده مبهم پیش روی واردات خودرو حتی در شروع قرن جدید نیز روشن نخواهد شد. چرا که با وجود نظرات مثبت کارشناسان نسبت به برنامه بودجه سال 1400 باز هم امیدی برای برداشتن ممنوعیت از این بازار پررونق وجود ندارد. چرا که در شرایط فعلی دولت ترجیح می‌دهد که بودجه موجود در کشور را صرف دغدغه‌های مهم‌تری مانند بازگرداندن سلامت عمومی به جامعه کند.
اطلاع از بازار خودرو به خصوص در شرایطی که شفافیت چندانی در این حوزه وجود ندارد یکی از مواردی است که می‌تواند شما را برای خرید و فروش خودرو شما را راهنمایی کند. همراه مکانیک بزرگترین استارتاپ خودرویی کشور در همین راستا اقدام به انتشار اخبار و مطالب مهم حوزه خودرو در مجله همراه مکانیک کرده است. با مراجعه به صفحه اخبار خودرو همراه مکانیک می‌توانید اخبار روز دنیای خودرو را ببینید.