سوغات زابل
در این بخش از وب سایت مجله گردشگری هم اقلیم شما را با سوغات زابل آشنا خواهیم کرد. برای آشنایی با معروف ترین سوغات و صنایع دستی زابل در ادامه با ما همراه باشید.
شهر زابل و منطقه سیستان با فرهنگ ویژه و غنی خود دارای سوغاتی های فراوان و متنوعی است که با کمی گشت و گذار در بازارهای محلی می توانید آنها را پیدا کنید. در سفر به زابل و منطقه سیستان و دیدن آن همه زیبایی های تاریخی و طبیعی حیف است که دست خالی برگردید. در ادامه با ما باشید تا با بهترین سوغات زابل آشنا شوید.
کلوچه زابلی
یکی از سوغاتی های معروف در سیستان، کلوچه زابلی است، این کلوچه با ارد و خرما در تنور های سنتی پخته می شوند و طرفداران بسیاری در سراسر کشور دارد. در گذشته کلوچه زابلی در ماه اسفند پخت شده و در ایام نوروز مورد استفاده و پذیرایی برای مهمانان قرار می گرفته است که با گذر زمان امروزه به یک صبحانه یا میان وعده ای مفید تبدیل شده است. اگر به هر یک از شهرهای سیستان سفر کنید بی شک تعدادی مغازه کلوچه پزی صنعتی مشاهده می کنید که در حال پخت و پز این خوراکی ارزشمند هستند، در روستاها نیز مادران و زنان روستایی با ذوق و سلیقه خاص خود با تنورهای گلی به در پخت آن دریغ نمی کنند.
بورک
بورک نوعی نان محلی سیستانی است که در پخت آن از اسفناج یا سبزی های محلی مانندسوزی که به صورت خودرو در منطقه سیستان در فصلی که گندم رشد میکند در کنار آن خود را نشان میدهد استفاده می شود و در سفره افطار مردمان این منطقه جایگاه ویژه ای دارد.
چلبک
چلبک نوعی نان محلی سیستانی خوشمزه است که طرفداران بسیار زیادی دارد. این نان محلی لذیذ در سفره های افطار و سحری مردمان استان سیستان و بلوچستان جایگاه ویژه ای دارد.
نان محلی
نان محلی زابل یک نان کاملا سنتی و خوشمزه میباشد که طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است. در سفر به سیستان از این نان مقوی غافل نشوید. اکثر زنان روستایی به پخت نان محلی مشغول هستند و می توانید در هر گوشه شهر نان محلی پیدا کنید.
قلیفی (نان محلی سیستان)
برای پخت این نان ، ابتدا آب یا شیر را در ظرفی می ریزند و روغن، نمک و خمیرمایه را اضافه می کنند و بعد آرد (گندم) را کم کم به مواد اضافه می کنند و با دست ورز می دهند تا زمانی که خمیر به دست نچسبد.بعد خمیر را در کیسه نایلون می گذارند و در جای گرم به مدت یک ساعت می گذارند تا پف کند و حجمش دو برابر شود. بعد از خمیر به اندازه یک پرتقال کوچک برداشته و روی تخته یا سینی پهن می کنند. سپس مقداری از خرمایی که هسته آن را گرفته و سرخ کرده اند را داخل آن می گذارند و خمیر را به صورت لوله ای می پیچند یا رول می کنند و دوباره خمیر رول شده را که وسط آن خرما می باشد، رول می کنند تا بصورت حلزونی درآید. در نهایت آن را داخل سینی فر چیده و روی آن را زرده تخم مرغ زده و کمی کنجد می پاشند و داخل فر به مدت یک ساعت قرار می دهند تا آماده شود.
کشک زابلی (کشک زرد)
کشک زابلی ماده ای زردرنگ است که از ترکیب ادویه، زردچوبه، گندم بلغور شده و دوغ آماده می شود. این مجموعه را به مدت یک هفته الی ده روز در کیسه نخی می گذارند، سپس آن را درآورده و پس از ورز دادن، پودر می کنند و به عنوان یک غذای مقوی مصرف می کنند. کشک زابلی به صورت یک غذای کامل و مقوی در مدت کوتاهی طبخ می شود.
کشک سفید
کشک سفید که نام دیگر آن در لهجه سیستانی« قروت» است، یک ماده لبنی است که از شیر درست می شود و در این ایام گرم تابستان به دلیل اینکه طبعی سرد دارد استفاده از آن به همه توصیه می شود. برای تهیه « قروت»، دوغ یا ماست را به هر مقدار که باشد روی اجاق گذاشته و آهسته هم می زنند تا جوش بیاید و کمی پخته شود و بعد می گذارند تا سرد شود و سپس داخل یک کیسه از جنس متقال ریخته تا آب آن کاملا گرفته شود و آنگاه داخل یک لگن ریخته و ورز می دهند و نمک اضافه می کنند و به شکل های دلخواه روی سبدهایی از جنس چوب که هنر مردم قدیم سیستان می باشد، چیده و در آفتاب می گذارند تا خشک شود.
ادویه آچار
برای تهیه این ادویه آرد گندم را داخل ماهی تابه می ریزند و به اندازه ای که بوی خامی آن گرفته شود، روی شعله ملایم تفت می دهند، سپس ادویه ها شامل پودر زیره سبز و سیاه، تخم گشنیز و شوید و نمک و فلفل سیاه و قرمز و زردچوبه را به آن اضافه می نمایند. پس از سرد شدن، پیاز چرخ کرده را به آن اضافه می کنند تا موقعی که خمیر به دست نچسبد. زردچوبه نیز به مقداری اضافه می شود که رنگ ادویه کاملا زرد طلایی شود. سپس آن را جلوی پنکه پهن می کنند یا به اندازه کف دست و با قطر نیم سانت گرد می کنند و خشک می کنند و در موقع مصرف پودر می کنند. البته در روش دیگر گندم را جوشانده و پس از گرفتن آب، آن را دوبار چرخ می کنند و سپس بقیه مواد را به آن اضافه می کنند.
تجگی یا سمنو
سمنو یا تجگی از شیرینی های محلی سیستان اسیت ولی زنان روستایی بر اساس شناختی که از شرایط اقلیمی منطقه دارند مطابق روش زندگی اجداد خویش بهترین زمان برای تهیه این غذا را از اواسط دی ماه که در زابل به چله کلو معروف است را میدانند مقداری از گندم هایی را که از حیث گلوتن یابه اصطلاح زابلی ریس بیشتری دارد به مقدار معلوم در نظر گرفته ۲۴ ساعت داخل ظرفی خیس می کنیم بعد از آن داخل کیسه کنفی قرار مدهیم مدت زمان قرار دادن داخل کیسه کنفی معولا تا زمانی است که ریشک گندم از داخل کیسه بیرون بیاید باید هر روز مقداری آب روی کیسه در دفعات متعدد بریزیم مهم ترین نکته ای که بعضی از افراد رعایت نمیکنند آن است نباید بگذاریم ریشک ها تبدیل به ساقه یارنگ سبز شوند چون از کیفیت سمنو کاسته خواهد شد بعد از آنکه گندم های جوانه زده را از داخل کیسه بیرون اوردیم اقدام به پهن کردن و خشک کردن سمنوها می کنیم بعد تبدیل به آرد و خمیر کردن با روغن طبق عرف روستایی داخل دیگ های مس وزیر آتش که در اصطلاح محلی دوده می گویند قرار می دهند پس از نیم ساعت سمنوی سیستانی آماده مصرف است. تجگی یا سمنو یکی از تنقلات نوروز سیستانی ها بوده و قبل از تحویل سال مردم محلی سیستان آن را طبخ می کنند.
انواع زیورآلات
انواع زیور آلات نقش مهمی را در زندگی زنان سیستانی ایفا می نماید و به تنوع و گستردگی مورد استفاده قرار می گیرد. انواع بسیار متنوع و اقسام زیورآلات در سیستان به شرح زیر ساخته و مورد استفاده قرار می گیرد. باهوبند (موزیبری) به عنوان بازوبند، باری (لاله گوش)، پادیگ (تزئین پا)، پلک (polok) (طرفین بینی)، پلو (جلوی بینی)، تاسنی (نوعی سنجاق سینه در محل دویقه لباس)، تگ (گردن آویز)، تایدوک، تعویذ (محل قرار دادن دعا در بازو یا گردن)، چلمب، چله انگشتر (chele)، چوری (النگو)، در (Dor)، دندان پاچ (نوعی گردن آویز)، زبادان (حجمی توخالی برای مواد خوشبو در گردن)، سربند (روی پیشانی)، سنگه (نوعی دستبند)، سنگه بچگانه، سینه ریز سیستانی، شمشو (روی روسری)، کید (kaied)، شمس (روی سر)، گپ (النگو)، کپگو (kapgu) (دور گردن)، گروه (گردنبند)، گلوبند، گل هادانه، گوشواره های سنتی زنان سیستان، گوشواره ماهکی (به شکل هلال ماه کوچک)، گوشواره احمد شاهی، ماهک، لپو (lepo)، مودیگ (زینت مو) و والی (گوشواره).
صنایع دستی زابل
تولید صنایع دستی جایگاهی ویژه در زندگی مردمان سیستان و بلوچستان داشته است. زنان روستایی این استان از زمان های قدیم مشغول تولید صنایع دستی و کمک به اقتصاد محلی خود بوده اند. از جمله مهمترین صنایع دستی زابل می توان موارد زیر را نام برد؛
- حصیر بافی
- دودنی بافی
- گلیم بافی
مقالات گردشگری بیشتر بخوانید:
- آشنایی با بهترین سوغات تهران | Tehran
- آشنایی با بهترین سوغات اصفهان | Isfahan
- آشنایی با سوغات و صنایع دستی کرمان | Kerman
- آشنایی با سوغات معروف یزد | Yazd
- معرفی سوغات و صنایع دستی بجنورد | Bojnurd
- آشنایی با سوغات و صنایع دستی ازنا ، لرستان | Azna
- معرفی بهترین سوغات مرزن آباد | Marzanabad
- سوغات رشت چیست ؟ | Rasht
- سوغات قشم چیست ؟ | Qeshm
- سوغات ساری ، مازندران | Sari
با کلی پوزش و عذرخواهی از محضر حضرات موسس این مجموعه .
ببخشید این یک نسبت غیر وارد به سیستان هستش که زیور آلات ساخت اساتید و هنرمندان نابغه بلوچ که مورد مصرف و استفاده زنان بلوچ نسل به نسل بوده را بعنوان زیورآلات سیستان معرفی نمود .
البته عدم و یا قلت زیورآلات در منطقه سیستان قابل درک هستش ولی امانتداری و رعایت تقوای رسانه ای ایجاب میکند که زیورآلات بلوچستان را مصادر نکنید و آنها را به عنوان زیورآلات منطقه سیستان معرفی نکنید.