غار کتله خور، یکی از جاذبه‌های گردشگری استان زنجان است. غاری با دیواره‌های آهکی که از عجیب‌ترین و جذاب‌ترین غارهای جهان به حساب می‌آید. این غار در شهرستان گرماب قرار دارد. اگر سفر به نقاط بکر و اعجاب انگیز را دوست دارید، و علاقه‌مند هستید غارنوردی را همراه با اطرافیان خود تجربه کنید، بازدید از غار کتله خور در زنجان را فراموش نکنید. در ادامه با جاذبه‌های این غار بیشتر آشنا خواهیم شد؛ با ما در مجله گردشگری هم اقلیم همراه باشید.
معرفی غار کتله خور در زنجان
غار کتله خور، غار آهکی جذابی در دل استان زنجان است که به لحاظ تاریخچه، وسعت و تنوع تشکیل قندیل، در جهان مشابهی ندارد. کشف این غار به حدود 100 سال قبل، یعنی به سال 1300 برمی‌گردد. 30 سال پس از آن، این غار توسط سید اسدالله جمالی ثبت گردید. اما آنچه که این غار را در بین مردم شناخته‌تر کرد، بازدید تیم زبده و حرفه‌ای غارنوردان در سال 1365 از این غار بود که منجر به کشف نادیده‌های زیادی شد.
کتله خور هنوز هم جاذبه‌های کشف نشده زیادی دارد و کارشناسان انتهایی برای آن پیش بینی نکردند. متخصصان حدود 30 کیلومتر از این غار را شناسایی و 22 کیلومتر از آن را نقشه برداری کردند. اما از این میان، فقط فضایی در حدود 1200 متر از آن برای بازدید عموم مهیا است.
چرا به این غار، کتله خور می‌گویند؟
ساکنین برخی از مناطق غربی ایران به کوه‌های کم ارتفاع کتله می‌گویند. این غار را نیز احتمالا به دلیل قرار گرفتن در دل همین کوه‌ها به این نام می‌شناسند. از آن جایی که خورشید دقیقاً از پشت غار طلوع می‌کند، پسوند خورشید یا خور را برای آن استفاده می‌کنند. البته مردم محلی غار کتله خور در زنجان را به نام کتل کوتول نیز می‌شناسند.
اما در زبان ترکی معنی کتله خور متفاوت است. کتله یعنی پستی و بلندی و در کل به معنای ناهمواری است. به راحتی و آسانی، یا ناهمواری‌های دنج و راحت زمین نیز خور می‌گویند.
آشنایی با دیگر جاذبه های گردشگری استان زنجان :
- حمام و سفره خانه سنتی حاج داداش زنجان
- دیدنی های شهر گرماب ، زنجان | Garmaab
- بهترین سوغات و صنایع دستی زنجان | Zanjan
مسیر رسیدن به غار کتله خور
برای بازدید از این غار تماشایی، باید به سمت شهرستان گرماب در استان زنجان حرکت کنید. برای رسیدن به این شهر می‌توانید از سه طریق اقدام کنید.
- مسیر جاده آسفالته زنجان – سلطانیه – خدابنده – گرماب
- جاده زنجان – بیجار – گرماب
- مسیر جاده همدان – کبودرآهنگ.
چنانچه تصمیم دارید از سمت تهران به دیدن این غار زیبا حرکت کنید، باید از بزرگراه تهران – قزوین به سمت شهرستان ابهر بروید. پس از آن به سمت قیدار بروید و به گرماب برسید. به لحاظ فاصله، لازم به ذکر است که غار کتله خور در 137 کیلومتری زنجان قرار دارد.
ویژگی‌ها و جاذبه‌های غار کتله خور
ارتفاع غار کتله خور در زنجان از سطح دریا حدود 1700 متر و اختلاف ارتفاع آن با چشمه‌های اطراف، 50 متر است. در ورودی این غار می‌توانید یک دهلیز 4000 متری را مشاهده کنید که چند دهلیز فرعی در اطراف آن وجود دارد. پس از دهلیزهای فرعی، دالانی با وسعت 950 متر و ارتفاع 2 متر خواهید دید. پس از عبور از این سربالایی، به تالاری وسیع و پوشیده از ستون، چکیده و چکنده می‌رسید. البته ورودی این دهلیز را برای جلوگیری از وقوع آسیب مسدود کردند. افراد محلی این بخش را به یورت یری می‌شناسند؛ یعنی محل زندگی اجدادی.
عجایب غار کتله خور در زنجان
تعداد طبقات غار کتله خور، این جاذبه گردشگری استان زنجان را به غاری کم‌نظیر در سرتاسر جهان بدل می‌کند. همان طور که گفتیم، این غار درواقع یک غار آهکی است که در برخی نقاط آن، گل رس و اکسید آهن نیز مشاهده می‌شود. تاکنون سه طبقه از این غار شناسایی گردید که در دل آن‌ها، تونل‌های فرعی و بخش‌های گوناگونی، که بر اثر تراکم آهک ایجاد شدند، به چشم می‌خورد. هر یک از این بخش‌ها را بسته به شباهتی که به اشیاء دیگر دارند، نام گذاری کردند. میدان شیر خوابیده، اتاق عقد، پای فیل، عروس و داماد، دو جادوگر، تالار عروس، میدان پنج شیر و… از جمله دیدنی‌های این غار هستند.
لازم به ذکر است که متخصصان و کارشناسان معتقدند این غار حدود 7 طبقه دارد که تاکنون فقط 3 طبقه از آن را شناسایی و کشف کردند.
برخی شواهد حاکی از آن است که غار علی‌صدر همدان و غار کتله خور در زنجان به هم متصل می‌شوند؛ البته قدمت هر دوی آن‌ها تقریباً یکسان است. این دو غار تفاوت‌هایی نیز با هم دارند؛ در حالی که کتله خور غاری تقریباً خشک است، غار علی‌صدر تماماً آبی است. همچنین می‌توان گفت که آهک‌های موجود در کتله‌خور خالص‌تر از آهک‌های غار علی‌صدر هستند. این خصوصیت موجب زیبایی هرچه بیشتر محیط غار می‌شود؛ چراکه به دلیل این خلوص، آهک‌ها شفاف می‌شوند و نور از آن‌ها عبور می‌کند.
بخش‌های مختلف غار کتله خور
در حال حاضر سه بخش فرهنگی، ورزشی و تفریحی را در این غار برای بازدید عموم در نظر گرفتند. بخش ورزشی غار مختص علاقه‌مندان به صخره‌نوردی و غارنوردی است که حدود 4 کیلومتر وسعت دارد. لازم به ذکر است که انتهای این بخش از غار هنوز هم ناشناخته است.
بخش تفریحی غار درواقع یک مسیر مستقیم دو کیلومتری است که بازدید عموم از آن آزاد است. نقل می‌شود این مسیر تنها یک سوم وسعت کل غار را شامل می‌شود.
بخش فرهنگی غار نیز شامل یک دالان طبیعی و بسیار زیبا در جنوب کتله خور است. از این دالان می‌توان برای برگزاری مراسم‌های گوناگون استفاده کرد. در گذشته این دالان به صورت طبیعی مسیر خروج نداشت، اما برای استفاده عمومی، یک راه خروج به صورت مصنوعی در انتهای آن ایجاد کردند.
اگر به غارها علاقه مند هستید خواندن مطالب زیر را به شما پیشنهاد می کنیم:
زیست جانوری غار کتله خور در زنجان
تنها جانور ساکن در فضای این غار خفاش است؛ چراکه به علت نبود مواد غذایی لازم و نور کافی، دیگر گونه‌های جانوری امکان زندگی در غار را ندارند. آب و هوای غار نیز در هر بخش از آن متفاوت است: آب و هوای ورودی غار به علت چرخش هوا بسیار خنک است اما بخش‌های داخلی آن تا 90 درصد رطوبت دارند.
جمع بندی
در این مقاله به معرفی ویژگی‌ها و جاذبه‌های دیدنی غار کتله خور در زنجان پرداختیم. اگر به دنبال مقصدی برای سفر بعدی خود می‌گردید، توصیه می‌کنیم حتماً سری به این جاذبه طبیعی و اعجاب‌انگیز بزنید و یک سفر خاطره‌انگیز و لذت بخش را تجربه کنید.