معماری تفلیس ویژگی جالبی دارد که آن سبک‌های کاملا متضاد معماری است. بخشی قدیمی همچنان مخروبه است، درحالی‌که بقایایی به‌عنوان یک جمهوری سابق اتحاد جماهیر شوروی با ساختمان ۱۸ طبقه بانک مرکزی گرجستان به سبک پسا ساختارگرایانه همراه شده و یک پل بسیار مدرن نیز در مقابل این نماهای قدیمی به چشم می‌خورد.
هم‌جواری معماری‌های قدیمی و جدید در تفلیس موجب پدید آمدن چشم‌اندازی عجیب در شهر شده است. فلایتیو سری به جاذبه‌های معماری تفلیس زده تا شما را با آن‌ها آشنا کند. با این مطلب همراه باشید.
هتل ماریوت تفلیس
ساختمان لوکس هتل ماریوت امروزی در خیابان روستاولی (Rustaveli) در حقیقت محل زندگی میخاییل آرامیانتس، تاجر نفت، سرمایه‌گذار، صنعت‌گر و بشردوست ارمنی است.
ساخت این بنا در سال ۱۹۱۱ آغاز و معماری آن به دست الکساندر اوزروف (Aleksander Ozerov) روسی سپرده شد. بااین‌حال، این ساختمان به دست گابریل ترمیکلوف (Gabriel Ter-Mikelov) معمار ارمنی، در سال ۱۹۱۵ تکمیل شد. این بنای قدیمی با سبک رنسانس باروک در ۵ طبقه ساخته شده و همچنان معماری سنتی خود در داخل و خارج را حفظ کرده است. برای آشنایی با ۱۰ هتل کوچک اما معروف جهان کلیک کنید.
سالن اپرای تفلیس
قدمت تاریخ سالن اپرای تفلیس به بیش از ۱۶۵ سال قبل بازمی‌گردد. سنگ بنای محلی به نام تماشاخانه کاروانسرا با گنجایش ۸۰۰ تماشاچی در سال ۱۸۴۷ توسط آجودان کل، پرنس میخاییل ورونتسوف (Mikhail Vorontsov)، نایب‌السلطنه قفقاز گذاشته می‌شود. ساخت این بنا چهار سال به طول می‌انجامد و تحت نظر یک معمار ایتالیایی به پایان می‌رسد.
اولین نمایش اپرای در منطقه جنوب کوه‌های قفقاز در سال ۱۸۵۱ با استقبال عظیم مردم روبه‌رو می‌شود. طراحی داخلی بنا دارای سبک موریش (آفریقایی) بوده و یکی از زیباترین و مجلل‌ترین سالن‌های تئاتر در تفلیس است.
وقتی‌که الکساندر دوما، نویسنده مشهور فرانسوی، در سال ۱۸۵۸ به تفلیس سفر می‌کند و به بازدید این سالن اپرا می‌آید، یک فصل کامل در مورد زیبایی آن در یکی از کتاب‌های خود می‌نویسد. این سالن اپرای مشهور از زمان افتتاح خود تاکنون میزبان بسیاری از اجراهای جهانی نظیر اجرای گروه ایتالیایی به رهبری فرانچسکو آسنیو باربیری (Francisco Asenjo Barbieri) و گروه رقص باله سنت پترزبورگ بوده است.
این سالن اپرا در سال ۱۸۷۴ به‌واسطه آتش‌سوزی تخریب شد، اما بنای جدید در سال ۱۸۹۶ جایگزین آن گشت. ویکتور جونان گوتلیب شروتر (Johann Gottlieb Schröter)، معمار برجسته آلمانی، بنای جدید سالن اپرای تفلیس را با سبک نئو موریش طراحی کرد.
اگرچه دکوراسیون و سبک این بنا شرقی است، اما طرح، سالن اصلی و مرکز اجتماعات آن ظاهری اروپایی دارد. این سالن تئاتر در سال‌های اخیر دست‌خوش تغییرات فراوانی قرار گرفته و از یک بنای قدیمی به سازه‌ای مدرن و پیشرفته بدل گشته است.
شورای شهر تفلیس
ساختمان امروزی شورای شهر تفلیس نتیجه بازسازی سراسری و تدریجی اداره پلیس این شهر در قرن نوزدهم است. ساختمان اصلی این بنا تحت حکمرانی امپراتوری روسیه در دهه ۱۸۳۰ میلادی ساخته شد، اما چندین بار و به مدت ۲۰۰ سال مورد بازسازی قرار گرفت. از این ساختمان تا سال ۱۸۷۹ به‌عنوان اداره پلیس استفاده می‌شد. بااین‌حال طرح پائول استرن (Paul Stern) در سال ۱۸۷۸ از سوی شورای شهر تفلیس به‌منظور تغییر دکوراسیون این بنا و تبدیل آن به ساختمان شورای شهر انتخاب شد.
معماری خارجی این بنا بازتابی از یک سبک عجیب و بیگانه همراه با رگه‌هایی از طراحی نئو موریش است. در سال ۱۹۱۰ یک برج به این ساختمان افزوده شد و تا سال ۱۹۱۲ تغییرات گسترده‌تری در آن صورت گرفت.
هتل بالتیمور تفلیس
ساختمانی IMELI در خیابان روستاولی نمونه‌ای از سبک سوسیالیست کلاسیسیسم (سبک باستانی) ساخته شده بین سال‌های ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۸ با طراحی الکساندر شوزف، معمار روسی، به‌عنوان شعبه‌ای از موسسه مارکس-انگل-لنین است. نام IMELI از مخفف همین موسسه گرفته شده است.
طرح شوزف با جزئیاتی از سبک ساختارگرایی و سوسیالیست کلاسیسیسم کمی عجیب است. در بخش عمده‌ای از معماری داخلی و خارجی این بنا کارهای فلزی و چوبی استفاده شده و می‌توان سنگ‌های طبیعی و مرمری گرجی را نیز در ساخت آن مشاهده کرد.
این ساختمان در سال ۱۹۸۶ در فهرست میراث معماری قرار گرفت. IMELI پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی میزبان موسسات دولتی متعدد نظیر مجلس گرجستان، دادگاه قانون اساسی گرجستان و کمیته انتخابات مرکزی بود. اولین قانون اساسی گرجستان پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی نیز در این ساختمان تدوین شد. IMELI حالا میزبان هتل ۵ ستاره بالتیمور است.
پل صلح
پل صلح را می‌توان یکی از اولین سازه‌های بسیار مدرن تفلیس دانست. این پل عابر پیاده قوسی شکل از فولاد و شیشه ساخته شده و با قرار گرفتن بر روی رودخانه کورا، پارک رایک (Rike) را به خیابان ارکل دوم (Erekle II) متصل می‌کند.
هزاران لامپ LED در طول شب این پل ۱۵۰ متری را چراغانی می‌کنند. این لامپ‌ها ۹۰ دقیقه پیش از غروب آفتاب روشن می‌شوند. پل صلح را میشله د لوچی (Michele De Lucchi)، معمار ایتالیایی، ساخت و طراحی نورپردازی آن را فیلیپ مارتینود (Philippe Martinaud)، طراح نور فرانسوی، انجام داده است.
این سازه در ایتالیا ساخته شده و با ۲۰۰ کامیون به تفلیس منتقل شده است. طراحی نورپردازی آن نیز در محل انجام گرفته است.
آکادمی ملی هنر تفلیس
این سازمان آموزشی در عمارت سابق کوبولاشویلی (Kobulashvili) واقع شده و آخرین بار در سال ۱۹۰۲ توسط سیمون کلدیاشویلی (Simon Kldiashvili)، معمار گرجی، بازسازی شده است. این سازمان یکی از قدیمی‌ترین موسسات آموزشی در گرجستان و منطقه محسوب می‌شود.
آکادمی ملی هنر تفلیس به‌عنوان ساختمانی تاریخی یک میراث فرهنگی منحصربه‌فرد در گرجستان است. می‌توان در این ساختمان ترکیبی از معماری اروپایی و شرقی را مشاهده کرد. جاذبه اصلی این ساختمان «اتاق آینه‌ها» است که توسط استادکاران ایرانی به سبک معماری قاجاری کار شده است.
سالن تئاتر روستاولی
ساختمان این سالن تئاتر در سال ۱۸۸۷ به‌منظور میزبانی از جامعه هنری گرجستان ساخته شد. معماران روسی و لهستانی، کرنل تاتیشچف (Cornell Tatishchev) و الکساندر سیمکیویتس (Aleksander Szymkiewicz)، دست به طراحی این بنا زدند. آن دو در آن زمان در تفلیس زندگی می‌کردند.
نمای ساختمان در طرف خیابان با پنجره‌های عریض، آرایش سنتوری، قوس‌های بزرگ، شیروانی و ایوان‌های جلوآمده تزئین شده است. در طراحی این بنا المان‌های فراوانی از سبک روکوکو (Rococo) دیده می‌شود. زیرزمین ساختمان میزبان رستورانی با نام کیمریونی (Kimerioni) است که محلی مناسب برای دیدار شاعران و هنرمندان محلی محسوب می‌شود.
دیوارهای ساختمان توسط هنرمندان مشهور گرجی نظیر لادو گودیاشویلی (Lado Gudiashvili) و دیوید کاکابادزه (David Kakabadze) نقاشی شده است. متاسفانه، این شاهکارهای هنری در طول دوران اتحاد جماهیر شوری از بین رفتند. در فرآیند بازسازی این سالن تئاتر تنها بخش اندکی از آن نقاشی‌ها ترمیم شدند.
بانک مرکزی گرجستان
ساختمان سابق وزارت راه گرجستان، حالا به مقر اصلی بانک مرکزی این کشور تبدیل شده است. این ساختمان ۱۸ طبقه توسط معماران گرجی، گئورگ چاخاوا (George Chakhava) و زوراب جالاگانیا (Zurab Jalaghania) ساخته شده است. این بنا که بر روی تپه‌ای قرار گرفته دارای دو ورودی است که سطوح مختلفی دارند.
در ساخت این بنا از شبکه‌ای از اشکال هم بند صلب استفاده شده که به نظر می‌رسد هر قطعه به‌صورت افقی بر روی دیگری سوار شده است. از سه بخش از این ساختمان به‌عنوان نگهدارنده شرقی غربی در طرف راست تپه استفاده می‌شود؛ طراحی این ساختمان بر اساس نظریه موسوم به روش شهر فضایی انجام شده است.
حمام اوربلیانی (Orbeliani)
این حمام که به «حمام رنگارنگ» به خاطر موزاییک‌های رنگی آن در فضای بیرونی مشهور است، یکی از ساختمان‌های حیرت‌انگیز شهر قدیمی تفلیس محسوب می‌شود. اکثر گرمابه‌های این منطقه متعلق به قرن هفدهم بوده و ردپایی از معماری ایرانی در آن‌ها دیده می‌شود. اوربلیانی نیز در قرن نوزدهم با تغییر و تحولی شگرف همراه شد و سبک شرقی به خود گرفت.
کاخ هنر
این ساختمان که امروزه میزبان موزه ملی گرجستان در رشته‌های تئاتر، موسیقی، سینما و هنر رقص است، یک داستان عاشقانه در پشت سر خود دارد. پائول استرن، معمار برجسته گرجی در سبک‌های گوتیک و معماری اسلامی در سال ۱۸۹۵ اقدام به ساخت این بنا کرد. بااین‌حال، طراحی اینجا قبل از تکمیل پروژه دچار تغییر شد زیرا پرنس آلمانی، کنستانتین پیتر اولدنبرگ، این ساختمان را برای یک بانوی گرجی خریداری کرد.
او پس از دیدن این بانو عاشق وی شده و تحت تاثیر زیبایی او قرار می‌گیرد. این ساختمان سه‌طبقه با گچ‌بری‌های زیبا، یک ایوان روباز، تیرهای بلند و سقف شیب‌دار تزئین شده و نسبت به معماری رایج تفلیس متفاوت است.