بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار در هفت پاساژ بزرگ و کوچک و در محدوده خیابان اصلی شهر چابهار دارای رونق بسیار خوبی است. هر روزه صدها نفر از مردم محلی از شهرها و روستاهای اطراف از این بازار خریدهای خود را انجام می‌دهند. حضور دست فروشان زن که اغلب آنها زنان میان‌سال و یا سال‌خورده بلوچ هستند، موجب گردیده است تا این بازار به نام بلوکان (مادربزرگان) شهرت پیدا کند و جالب اینکه بدانید که اغلب مشتریان آنان هم زنان هستند.
اکثر افراد خانواده‌ها به خصوص زنان به جهت راحتی ارتباط با فروشندگان زن برای خرید به بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار مراجعه می‌کنند. به گونه‌ای که این بازار در طول روز به اندازه‌ای شلوغ می‌شود که به اصطلاح معروف جای سوزن انداختن در آن نیست. انواع پوشاک زنانه و لوازم مورد نیاز در دوخت لباس زنانه اعم از کاموا، آیینه، سریگ یا روسری، مهرگ، تپه، انواع کفش و پوشاک، بدلیجات، داروهای گیاهی بومی و خارجی برای انواع امراض، طلا و جواهر، میوه، پخت غذاهایی همچون پکورا و سمبوسه، مواد غذایی، اسباب بازی، لوازم خانگی و… در این بازار به فروش می‌رسد.
بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار هم همانند سایر بازارهای سنتی شهرهای ایران است. در این بازار صنایع دستی همچون سوزن دوزی و لوازم مورد استفاده آن، پارچه‌های مخصوص لباس‌های بلوچی، هندی و پاکستانی به فروش می‌رسد که جذابیت خاصی برای گردشگران این منطقه دارد. با مجله گردشگری هم اقلیم همراه باشید تا بیشتر با این بازار جالب آشنا شوید.
منطقه آزاد چابهار کجا است؟
چابهار یا به گویش محلی چابهار، در آخرین بخش از جنوب شرقی ایران و در کرانه دریای عمان و اقیانوس هند واقع شده است. بندر چابهار از جمله مناطق آزاد تجاری ایران به شمار می‌رود. این شهر دارای جاذبه‌های طبیعی خارق‌العاده‌ای است که مانند آن را نمی‌توان در هیچ کجای دیگر این مرز و بوم پیدا کرد. ناگفته نماند که به عنوان بهترین مکان و گزینه برای سفر به سواحل مکران نیز محسوب می‌گردد.
سواحل مکران منطقه‌ای است که در خط ساحلی ایران در محدوده دریای عمان قرار دارد. اکثر این خط ساحلی در استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است. سواحل مکران از اهمیت بسیاری برخوردار است و تنها بندر اقیانوسی ایران که همان چابهار است هم بخشی از آن است.
چابهار یا اصطلاحا شهر چهار بهار در اغلب روزهای سال از آب و هوای خوبی برخوردار است. این ویژگی از جمله مزایا و خوبی‌های آن در مقایسه با سایر شهرهای جنوبی ایران است. اما می‌توان گفت بهترین زمان برای سفر به استان سیستان و بلوچستان و بندر چابهار اواخر پاییز، زمستان و اوایل بهار است. گویش مردم چابهار بلوچی بوده و دین اکثریت مردم چابهار مذهب سنی است.
هنگامی که برای بازدید از بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار به شهر چابهار سفر می‌کنید، نخستین چیزی که امکان دارد توجه شما را به خود جلب کند، پوشش مردان و زنان این شهر خواهد بود. مردان بلوچ لباس‌های مخصوص محلی بلوچی بر تن دارند. زنان این منطقه نیز عمدتا علاوه بر پوشیدن لباس محلی بلوچی، چادرهای مختص بلوچی هم استفاده می‌کنند.
بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار کجا است؟
توصیه می‌کنیم که در سفر خود به چابهار به هیچ عنوان بازدید از بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار را از دست ندهید. بازاری که در آن در هر گوشه و کنار آن زنان نشسته‌اند و به فروش صنایع دستی، ادویه و شیرینی‌های محلی و محصولاتی که نتیجه دست‌رنج خودشان است، مشغول هستند. با وجودی که این محل به بازار مادربزرگان معروف است، ولی در حال حاضر زنان در سنین گوناگون در آن به فعالیت می‌پردازند. جالب است بدانید که بل لوک (Ballok) در گویش بلوچی به معنای پیرزن است.
بل لوک بازار یا بازار سنتی مادربزرگان دارای قدمت بسیار زیادی بوده و می‌توانید به راحتی و بدون واسطه از این بازار جذاب، بهترین صنایع دستی و سوغاتی‌هایی اعم از پارچه‌های فوق‌العاده، لباس‌های دست‌دوز، انواع ادویه و زیورآلات را تهیه نمایید. علت اصلی رونق بازار مادربزرگان یا بل لوک بازار، حضور زنان بومی در کنار محصولاتی است که حاصل دست‌رنج خودشان بوده و با فروش آنها به خریداران اطمینان می‌دهند. در این بازار اجناسی با پایین‌ترین قیمت تا گران قیمت‌ترین طلاها یافت می‌شود. اما لازم به ذکر است که بخش ادویه‌های بازار مادربزرگان بیشتر مورد استقبال بانوان ایرانی قرار گرفته است.
جذاب‌ترین بخش بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار محلی است که لباس‌های سنتی زنانه در آن دوخته می‌شود و این امر موجب گردیده است تا رشد بازارهای جدید در چابهار هم قادر به کاهش رونق این بازار نباشد. هنگامی که در بازار مادربزرگان چابهار قدم می‌زنید، فرهنگ بلوچ را می‌توانید به خوبی احساس کنید. بازار بلوکان چابهار تقریبا به صورت یکسره در کل طول روز دایر بوده و با غروب خورشید پایان می‌یابد.
نشانی بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار
در صورتی که قصد بازدید و خرید از بازار بلوکان چابهار را دارید، لازم است بدانید که در بخش مرکزی شهر چابهار بین کانال دریا و درمانگاه سینا واقع شده است.
حال و هوای بازار بلوکان
جالب است بدانید که در سال‌های دور فروشندگان بل‌لوک بازار اغلب زنان بودند. ولی امروزه تمامی زنان و مردان در رده‌های سنی گوناگون در آن مشغول به فعالیت بوده به طوری که هر شخصی چیزی برای فروش گذاشته است. از همان ابتدای بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار زنانی که اغلب سال‌خورده هستند، روی زمین نشسته و بساطی برای فروش پهن کرده‌اند. زنی که با صورتی چروک و لباس سوزن‌دوزی شده که نشان می‌دهد هنر دست خودش است، ماهی خشک و نمک سود شده‌ای را داخل یک تشتک روحی برای فروش گذاشته است.
یکی از آنها پشت یک جعبه چوبی نشسته و به فروش قرص و داروهای پاکستانی بسته‌بندی شده همراه با حنای هندی مشغول است. زنی دیگر هم مشغول به فروش غذاهای سنتی است و با پیرزن دیگری که از روستاهای اطراف چابهار آمده و حصیرهای بافته شده‌ای را برای فروش گذاشته، به زبان بلوچی هم صحبت می‌شود.
همه چیز در بازار سنتی بلوکان
اصطلاح از شیر مرغ تا جان آدمیزاد که می‌گویند، در بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار پیدا می‌شود. هنگامی که از کنار مغازه سوزن و منجوق فروشی عبور می‌کنید، مغازه بعدی را می‌توان دید که طلا می‌فروشد و جلوی درب مغازه مهره‌های سفالی و گچی جهت نقش‌اندازی بر پارچه بساط شده است.
در کنار هر ۹ یا ۱۰ مغازه، حتما یک مغازه ادویه فروشی وجود دارد که وقتی از کنار آن عبور می‌کنید، عطر و بوی خوش فلفل و ادویه هر گردشگری را به خود جذب می‌کند. به ویژه ادویه فروش‌هایی که قدمت بیشتری داشته، تمیزتر و از تنوع بیشتری هم برخوردارند، همواره شلوغ‌تر هستند. ادویه‌های هندی، پاکستانی و بلوچی، جزو جدایی ناپذیر غذاهای سنتی استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌گردد. به طور کلی برای هر غذا یک ادویه مخصوص وجود دارد.
علاوه بر این ادویه‌ها انواع چای سیلان، نپالی، بلوچی، پاکستان، تایوانی و… نیز مشاهده می‌شود. به ویژه چای ماسالا و شیرچایی یا دود‌پتی که همراه با نان پراتا سرو می‌شود. از همان شیرچایی‌هایی که دست فروش بازار در طول روز چندین مرتبه از کنار تمامی مشتری‌ها و فروشنده‌ها رد می‌شود تا این نوشیدنی سنتی بلوچی را بفروشد.
چنانچه در بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار خوب قدم بزنید، حتما به نقطه‌ای از بازار می‌رسید که مختص خیاطان است. خیاطانی که هر یک در حال دوخت لباس سنتی زنانه و مردانه هستند. یک نفر مسئول دوخت بوده و دیگری به پارچه طرح گل می‌اندازد و نفر بعد هم به اندازه‌گیری می‌پردازد. تماما در کنار یکدیگر نشسته‌اند و صدای چرخ‌های خیاطی بسیار به گوش می‌رسد.
دست‌رنج زنان سرپرست خانوار
در ایام قدیم اغلب فروشندگان بازار بلوکان را زنانی تشکیل می‌دادند که سرپرست خانواده بودند. در حال حاضر نیز تعداد زیادی از زنان سال‌خورده در این بازار فعالیت می‌کنند. اما مدت زیادی است که مردان و جوانان اداره امور مغازه‌ها را در دست گرفته‌اند. بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار امروزه از جمله اصلی‌ترین جاذبه‌های چابهار به شمار می‌رود. زیرا هر آنچه را که یک گردشگر از آن انتظار دارد، اعم از نرخ ارزان اجناس تا تنوع محصولات بومی و محلی می‌تواند در فضای سنتی چابهار و روستاهای این مکان مشاهده کند.
آنچه که بازارهایی همچون بل‌لوک بازار را خاص می‌کند، بی‌آلایشی و همزیستی مردم در کنار یکدیگر به منظور تامین معاش است. فروش اجناسی که در پاساژهای شیک کمتر دیده می‌شوند و فروشندگان روستایی که حاصل دست‌رنج خود اعم از غذای محلی، حصیر بافته شده، ماهی صید شده، انبه، موز و پاپایایی که از باغ خود چیده‌اند و یا حتی بزی که داشته‌اند را برای فروش گذاشته‌اند.
کاموای کیلویی تا کباب هزاری| بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار
همواره در کوچه بازارهایی که به همدیگر راه دارند، بوی دود چربی می‌آید. غذاهایی که معروف به کباب هزاری هستند و به نوعی پای ثابت بازارگردهای اینجا محسوب می‌شود. هر چند که اکنون قیمت آنها چهار هزار تومان شده است، ولی همچنان به آنها کباب هزاری می‌گویند. این کباب‌ها شامل یک سیخ کوچک از تکه‌های جوجه ادویه زده شده همراه با مخلفات و نان لواش است.
داخل کوچه‌ها پر از مغازه‌هایی است که اجناس مختلفی را برای فروش گذاشته‌اند. در بازار سنتی بلوکان (مادربزرگان) چابهار انواع لباس‌ها و پارچه‌های رنگی هندی و پاکستانی و سوزن‌دوزی شده و نخ‌های رنگارنگی که برای دوخت‌ودوز زنان مناسب است، وجود دارد. همچنین صنایع دستی، حصیر و پفک هندی و کاموای کیلویی، موزهای سبز کوچک ایرانی و «مُزوانک» یا مسواک بلوچی چوبی در معرض فروش قرار گرفته‌اند.