در کل ایران انتخاب اغلب افراد برای سفر پایتخت و جاذبههای گردشگری آن است. این درحالی است که جای به جای این سرزمین سرشار از زیبایی و فرهنگ و تاریخ است که افرادی که فقط یک بار رفتهاند را مدهوش خود کرده است. یکی از شهرهایی که هر فرد حتما یک بار هم که شده باید به آن سفر کند، کاشان است. کاشان یکی از شهرهای مهد تمدن، فرهنگ و زیبایی ایران است. در لحظه به لحظه این شهر متوجه قدمت تاریخی و فرهنگ غنی این شهر میشوید.کاشان آثار و زیباییهای تاریخی زیادی دارد که خانه طباطبایی ها یکی از آنها به شمار میرود. خانه طباطبایی ها در کاشان به عنوان عروس خانههای تاریخی ایران از جمله بناها و خانههای تاریخی کاشان جزو جاذبههای گردشگری ایران به شمار میرود که به شما پیشنهاد میکنیم قبل از بازدید از این مکان تاریخی و زیبا اطلاعاتی که در این مقاله از مجله گردشگری هم اقلیم در اختیار شما قرار دادهایم را مطالعه کنید تا با آگاهی کامل به این شهر سفر کنید.
فهرست محتوا
خانه طباطبایی ها و تاریخچه قدرتمند آن
خانه طباطبایی ها در دهه ۱۸۸۰ میلادی در کوی سلطان امیر احمد و توسط شخصی به نام حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی تاجر سرشناس آن دوره در محله سلطان امیر احمد احداث شد، از همین رو نام این خانه طباطبایی شد. سید جعفر طباطبایی نطنزی از تاجران بزرگ فرش بود که اکثر تجارتهای او صادرات فرشهای نفیس از ایران به روسیه و هند صورت میگرفت. میتوان گفت به همین دلیل در هنگام بازدید از این خانه متوجه میشوید که در معماری و نقاشیها و آینه کاریهای ساختمان از نقش و نگار بینظیر فرش نیز الهام گرفته شده است.
در سال ۱۲۵۰ قمری حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی تصمیم گرفت که خانهای باشکوه و زیبا در جوار بقعه مبارکه امامزاده سلطان امیر احمد احداث کند تا خانوادهاش در آن مستقر شوند. براساس شواهد بر جای مانده از نظر کارشناسان و مورخین، خانه طباطبایی ها یکی از آثار به جای مانده از از دوران قاجار است.
معماری خانه طباطبایی ها در کاشان
بعد از ساخت این خانه توسط حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی، معماری بینظیر آن توسط استاد علی مریمی کاشانی صورت گرفت که ۱۰ سال به طول انجامید. این استاد هنرمند معمار و طراح خانه بروجردیها و سرای امین الدوله نیز بود و هنر او در این بناها نیز کاملا مشهود است.
گچبریها، نقاشیها و تزئینات این خانه تحت نظر میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی و توسط شاگران او با ظرافت وزیبایی بینظیری انجام شده است. میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی جزو هنرمندان و نقاشان بزرگ عصر خویش به حساب میآمد که در دربار ناصرالدین شاه قاجار نیز از محبوبیت و مقبولیت زیادی برخوردار بود که همین امر ارزش و اعتبار خانه طباطبایی ها را دوچندان کرده است. کلیه نقش و نگارههایی که در سرتاسر این خانه به چشم میخورد از نقشهای فرش ایرانی و گل و مرغ اسلیمی الهام گرفته شده.
خانه طباطبایی ها بصورت کاملا متقارن و از سه بخش اصلی اندرونی، بیرونی و بخش مختص خدمه ساخته شده است که در ساخت این خانه بیشتر به فضاهای درونی خانه توجه شده است. شاید بتوان گفت دلیل این که مردمان آن دوره بیشتر به فضای درونی خانه توجه داشتند و به فضای بیرونی آن اهمیت چندانی نمیدادند اعتقاد آنها به چشم زخم بود به همین دلیل سعی داشتند که نماهای بیرونی خانههای خود را خیرهکننده نسازند همچنین به دلیل اعتقادات و صمیمیت زیاد بین اهالی در آن زمان افراد ثروتمند تلاش میکردند تا ظواهر اموال و داراییهای خود را به رخ نیازمندان یا افراد طبقات پایینتر نکشند.
معماری خانههای این دوره اغلب به صورتی طراحی شده که حیاط در مرکز آن قرار میگرفت و اتاقها دور تا دور حیاط قرار داشتند به همبن دلیل اتاقها به وسیه یک در به هم راه داشتند اما حریم خصوصی آنها کاملا حفظ میشد. این خانه به شیوه گودال باغچهای ساخته شده است یعنی خانه یک طبقه پایینتر از سطح زمین بنا شده. شیوه معماری گودال باغچهای بیشتر در مناطق کویری صورت میگیرد، زیرا از این شیوه برای تأمین خاک ساخت خشتهای بنا، امکان دسترسی به آب قنات، عایق کردن خانه در برابر حرارت و صدا و افزایش مقاومت در برابر زلزله استفاده میشود.
ساخت این خانه به صورتی است که از بیرون هیچگونه دیدی به درون خانه وجود ندارد و اهالی خانه به راحتی میتوانند در آن زندگی کنند. خانه طباطبایی ها از ۴۰ اتاق، ۴ حیاط، ۴ سرداب (زیرزمین) و ۳ بادگیر تشکیل شده است که یکی از حیاطها در قسمت بیرونی قرار دارد، دو حیاط دیگر در بخش درونی و یکی از حیاطها مختص خدمه است.
آب این خانه از طریق دو قنات به نامهای دولتآبادی و نصرآبادی تامین میشد. در حیاط و باغچههای این خانه درختان انار و انجیر به چشم میخورد که کاشت این درختان بهشتی ریشه در اعتقادات مردم آن زمان داشته است.
در هنگام ورود به این خانه ابتدا وارد حیاطی بزرگ که به حیاط بیرونی معروف است میشوید. در این حیاط اتاق شاه نشین ، ایوان آینه و چند اتاق وجود دارد. اتاق شاه نشین تزیینات نقاشی و آینه کاری بینظیری دارد که توجه هر بینندهای را از همان ابتدا به خود جلب میکند، همچنین طراحی و نظارت این اتاق توسط استاد صنیع الملک صورت گرفته است.
بخش درونی خانه نسبتا سادهتر از بخش بیرونی آن طراحی شده که مخصوص اقامت خانواده طباطبایی بوده است. تعداد اتاقهای بخش درونی بیشتر است تا اگر مهمانی مستقر شد راحتی کامل را داشته باشد. یک بخش پذیرایی بزرگ هم در این قسمت وجود دارد که نشان میدهد ایرانیان از زمانهای گذشته برای مهمانهایشان اهمیت زیادی قائل بودهاند.
بخش خدمه این خانه متشکل از مطبخ، حیاط، چند اتاق و سرداب بوده که خدمه خانه در این قسمت زندگی میکردند.
درتمام قسمتهای خانه از بزرگترین آثار تا جزئیترینها نشانههایی از معماری اسلامی به چشم میخورد.
خانه طباطبایی ها و ثبت ملی
این خانه تاریخی پس از سالها توسط هیات امنایِ مرمت و احیای ابنیه تاریخی کاشان از صاحبان آن خریداری شد. در سالهای ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ هیات امنایِ مرمت با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کاشان و با پشتیبانی مسئولان وقت دست به مرمت و بازسازی این خانه زدند و آن را طبق نقشه اصلی بازسازی کردند؛ که در نهایت خانه تاریخی طباطباییها با شماره ثبت ۱۵۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و هماکنون تحت نظر سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان اداره میشود.
- غذاهای سنتی کاشان ، آخرین تکه پازل سفر به شهر گلاب
- گلاب گیری کاشان و هر آنچه که باید از این مراسم بدانید
- سوغات کاشان چیست؟
بازدید از خانه طباطبایی ها در کاشان
این بنای ارزشمند در بافت تاریخی و فرهنگی کاشان قرار دارد که دسترسی به آن بسیار راحت است. برای رفتن به این مکان زیبا و تاریخی میتوانید از خودروی شخصی یا تاکسی استقاده کنید.
آدرس خانه طباطبایی ها: کاشان، خیابان علوی، کوچه سلطان امیر محمد
ساعات بازدید: در بهار و تابستان میتوانید از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب مراجعه کنید. اما در روزهای کوتاه پاییز و زمستان از ساعات کاری مجموعه کاسته شده و تا ساعت ۵ عصر باز است.
به این نکته توجه کنید که بهار و پاییز یکی از فصلهایی است که سفر به کاشان خاطرات بینظیری برای شما رقم میزند، پس اگر فرصت کافی برای سفر داشتید این شهر زیبا و بناهای تاریخی آن را از دست ندهید.
