زانوس، روستایی از توابع بخش کجور نوشهر در استان مازندران است. این روستا در دهستان زانوس رستاق مستقر بوده و بر اساس سرشماری مرکز آمار کشورمان، جمعیت روستای زانوس در سال 97 بیش از 1880 نفر (تقریباً 270 خانوار) است. مردمان زانوس قومیت طبری دارند و به زبان طبری و گویش کجوری با یکدیگر صحبت می‌کنند. همان طور که متوجه شدید، در این مطلب قصد داریم اطلاعات مفیدی را درباره این روستای توریستی خدمت شما عزیزان شرح دهیم.
بررسی موقعیت مکانی روستای زانوس
شهرستان نوشهر از جمله شهرهای زیبا، ساحلی و توریستی استان مازندران است که دو بخش مرکزی نوشهر و ییلاقی کجور را دارد. به علت پتانسیل بسیار بالای این شهرستان، نوشهر در آستانه منطقه آزاد و تجاری شدن قرار گرفته است؛ چرا که یکی از خوش آب و هواترین و زیباترین نقاط شمالی کشور محسوب می‌شود و هر ساله گردشگران بسیار زیادی را از جای‌جای ایران به سوی خود جذب می‌کند.
روستای کوهستانی زانوس (از توابع بخش کجور) در 65 کیلومتری شهرستان نوشهر واقع است. در واقع باید اشاره کنیم که زانوس یکی از روستاهای دهستان زانوس رستاق بوده و به جز این روستا، روستاهای نیچکوه، گیل‌کلا، میخساز و چندین روستای دیگر نیز در حوزه دهستان زانوس قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید
از زمان‌های گذشته، این روستا به علت برخورداری از آب و هوای خنک و دلپذیر، به عنوان ییلاق تابستانی شهرها و روستاهای اطراف بوده و اهالی مناطق اطراف نیز در ماه‌های گرم سال به این روستا روانه می‌شدند و از آب و هوای دلپذیر آن هم بهره می‌بردند.
روستای زانوس در دامنه شمالی رشته کوه البرز و در ارتفاع 1650 متری از سطح دریا برپا شده است؛ به همین دلیل آب و هوایی معتدل و سرد داشته و با زمستان‌های سرد و برف‌گیر همراه می‌شود؛ بنابراین فصل زمستان و اواخر ماه‌های پاییز ممکن است زمان مناسبی برای بازدید از زانوس نباشد.
آشنایی با دهکده گردشگری زانوس
پیشینه تاریخی دهکده توریستی زانوس به حدود ۱۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد. به بیانی دیگر، در این روستا جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی فراوانی برای بازدید‌کنندگان وجود دارد.
برای مثال در روستای توریستی زانوس درختانی با قدمت بیش از ده قرن وجود داشتند که در گذشته ارتفاع آنها به بیش از ۳۰ متر می‌رسید؛ با این حال امروزه بافت این روستا سبز و جنگلی بوده و به دلیل بعضی از اقدامات غیر قانونی صورت گرفته در آن، خبری از درختان بسیار مرتفع نیست.
با توجه به یافته‌ها، این درختان بلند به‌نوعی از شاخصه‌های اصلی این دهکده به شمار می‌روند و حتی می‌توان بیان کرد که نام این روستا از روی درختان تنومند آن برگرفته شده است؛ به عبارت دیگر زانوس از دو بخش تشکیل گردیده که بخش زان آن به معنای محل و بخش اوس آن نیز به معنی درخت چنار است. در واقع ترکیب این دو کلمه در کنار همدیگر به معنی مکانی است که در آنجا درخت چنار وجود دارد.
بیشتر بخوانید
آبراهه‌های سفالی موجود در دهکده زانوس، به‌عنوان آثاری پای برجا همچنان در این روستا مشاهده می‌شوند که به‌نوعی تداعی‌کننده تلاقی طبیعت با زندگی اهالی آن است. جذابیت‌های این دهکده به همین موارد ختم نمی‌شود؛ زیرا با ورود به آن منطقه، شما می‌توانید از محله بازار کالا نیز بازدید کنید.
این محله در گذشته محلی برای برپایی مغازه‌های و بازارها متنوع برای فروش محصولات مورد نیاز اهالی بوده است. همچنین، توجه نمایید که امروزه یکی از آثار تاریخی و فرهنگی روستای مذکور در کاخ موزه گلستان تهران نگهداری می‌گردد و طراحی یک منظره از کوه و دره نمازیا بوده است که با قلم هنرمند استاد کمال الملک بر روی بوم نقش بسته است که نشان از اهمیت این منطقه در گذشته می‌باشد.
از جمله معروف‌ترین جاذبه‌هایی که در روستای زانوس وجود داشت و امروزه منهدم شده است، عمارت سپه‌سالار اعظم حبیب‌الله خان و مادر سردار جمشید خان (خرامان خانم) بود. متأسفانه این کاخ زیبا و قدیمی به دلیل بی‌توجهی، طی یک آتش‌سوزی در سال ۱۳۵۰ کاملاً تخریب و از بین رفت. همچنین مصالح بر جای مانده از این عمارت، برای انجام سایر پروژه‌های عمرانی آن دوران مورد استفاده قرار گرفت.
آب و هوای روستای زانوس
روستای کوهستانی زانوس در اطراف رشته کوه البرز قرار دارد و از طرف دیگر قرارگیری روستای مذکور در ارتفاع حدود 1650 متری از سطح دریا منجر شده تا آب و هوایی سرد و کوهستانی داشته باشد. واضح است که ساکنین این روستا مجبور به تحمل سرمای شدید و برف و باران زیادی در فصل زمستان هستند.
با توجه به نکاتی که مطرح شد، توصیه می‌کنیم که حتی‌الامکان در فصل زمستان و اواخر فصل پاییز از سفر به این دهکده خودداری نمایید. بهترین فرصت برای بازدید از این روستای اعجاب‌انگیز، بهار، تابستان، اوایل پاییز و اواخر زمستان است.
مکان‌های دیدنی روستای زانوس
زانوس یکی از مناطق خوش آب و هوا و بسیار زیبای استان مازندران و شهرستان نوشهر است که منجر به رشد و توسعه این منطقه گردیده. به علت برخورداری این روستای فوق‌العاده زیبا از طبیعت چشمگیر و خاص، باعث شناخته شدن نگین البرز در منطقه کجور شده است.
در ادامه باید اشاره کنیم که روستای زانوس چشمه‌های بسیاری را داراست. آبشارهای دیدنی، همچون آبشار زیبای اوپاچ که ارتفاع آن به بیش از ۴۰ متر می‌رسد، غارهای آهکی و سنگی، کوه بلند نمازیا به ارتفاع ۳۸۶۰ متر، طبیعت منحصر و به فرد و بکر، اماکن تاریخی و با قدمت بسیار زیاد مانند مسجد محل و حمام قدیمی از جمله جاذبه‌های گردشگری زانوس هستند.
کوه‌های منطقه زانوس عبارت‌اند از: گرزمون، نیرکلم و اسپرس به صورت استیپی، گراز به صورت نیمه جنگلی، ایتلنگ به صورت جنگلی، پی تنیار، محسن کر به صورت صخره‌ای و چخماخ کروسید. علاوه بر این کوه‌ها، این منطقه دارای تعداد زیادی غار طبیعی است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: غارتلا قزوین، غارشاه نشین کر، غار خشک پی کر، غاراسپرس، غار اوپاچ، اسپول، اسپول سرخ تاش و غاراسپرس که یک غار بسیار بزرگ است.
بیشتر بخوانید
منطقهٔ جنگلی مذکور از نوع جنگل‌های هیرکانی (پهن برگ) با مساحت تقریبی ده هزار هکتار است. محدوده زانوس دارای تعداد زیادی درختانِ جوان، میان‌سال و درختانِ مسن بوده که اغلب در کلاس‌هایی با قطر ۷ تا ۱۱۰ سانتی‌متری هستند و به علت در دسترس نبودن و عدم وجود جاده‌های جنگلی و قرارگیری در خارج از طرح‌های بهره‌برداری در امان مانده‌اند، این امر منجر شده تا پوشش درختی انبوهی را در این منطقه مشاهده کنیم.
از دیگر جاذبه‌های گردشگری و طبیعی مهم این روستای زیبا، آبشار اوپاچ زانوس است که جلوه بسیار زیبایی به این منطقه بخشیده چرا که در این آبشار، جریان آب از ارتفاع بسیار زیاد سرازیر گردیده و به سنگ‌های صخره‌ای موجود در فضا برخورد کرده و به صورت قطرات ریزتر بر روی زمین می‌ریزد. علت نام‌گذاری این آبشار، پخش شدن آب به فضای اطراف آن است؛ اوپاچ در گویش محلی این منطقه به معنی آب‌پاش بوده.
این آبشار دائمی، در فصل تابستان ممکن است کمی کم‌آب‌تر از حد معمول شود؛ با این حال از زیبایی آن کاسته نمی‌شود. گردشگران نیز آبشار اوپاچ زانوس را به عنوان یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری منطقه مازندران می‌شناسند. این آبشار در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، در بیشترین حالت پرآبی بوده و اکثر منبع آبی آن نیز از ملک چشمه است.
طبیعت بکر دهکده زانوس
طبیعت بکر و منحصربه‌فرد روستای زانوس، سالانه میزبان جنگل نوردان، صخره‌نوردان، غارنوردان و کوهنوردان بسیاری است. قله نمازگا یا نمازیا با ارتفاع 3860 متر، بلندترین قله این منطقه کوهستانی بوده و می‌تواند یک هدف عالی برای کوهنوردان ماجراجو باشد.
دسترسی به روستای زانوس
دسترسی به دهکده توریستی زانوس از طریق مسیر خروجی دو آب در فاصله 20 کیلومتری جاده کرج به سمت چالوس (5 کیلومتر پس از شهرستان مرزن آباد به سمت جاده چالوس) امکان پذیر است. این روستا از خروجی جاده چالوس حدود 40 کیلومتر فاصله دارد.
نقاشی کمال الملک از روستای زانوس
اما شاید بتوان بیان کرد که یکی از بهترین آثار تاریخی به‌جای مانده از زانوس، نقاشی بسیار زیبا و بی‌نظیری از دره و کوه نمازیا است که توسط هنرمند بزرگ، کمال‌الملک نقاشی شده و این روزها در کاخ موزه گلستان نصب شده و از آن نگهداری می‌شود. طبق روایات، در سال 1306 ناصرالدین شاه قاجاری در طی یکی از سفرهای خود به مازندران در روستای زانوس توقف می‌کند تا به استراحت بپردازد. وی بعد از تماشای مناظر فوق‌العاده جذاب طبیعت دهکده زانوس، تا حدی شیفته این منطقه می‌شود که به کمال المک دستور نقاشی از این امنظره سرسبز را می‌دهد.
جمع بندی
در این مطلب سعی کردیم درباره روستای زانوس، این دهکده زیبا و خیره کننده، اطلاعاتی را به شما مطرح کنیم تا شما عزیزان را بیشتر با منطقه مذکور آشنا نماییم. همان طور که متوجه شدید جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی این روستا بسیار جذاب بوده و برخورداری روستای زانوس از آب و هوای دلپذیر سبب می‌شود که هرساله گردشگران فراوانی از جای‌جای ایران برای بازدید از این منطقه توریستی به این مکان مراجعه کنند.
فصل بهار بهترین زمان سفر به این دهکده بوده و در این فصل طبیعت منطقه بکر است. از این که تا انتهای این مطلب ما را همراهی کردید، از شما عزیزان متشکریم. در صورتی که قبلاً به روستای زانوس سفر کرده‌اید، می‌توانید توصیف خود و حس و حالتان را با ما در میان بگذارید.