کلیسای مارسرگیز، آرامگاه دو مسیحی رومی بوده و برای اغلب مسیحیان آشوری، پروتستان، کاتولیک و ارمنی، یک مکان مقدس و ارزشمند است. این کلیسای زیبا با معماری باشکوه و چشم‌نوازی که دارد، امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری ارومیه شناخته می‌شود و هر ساله گردشگران زیادی از سرتاسر ایران و جهان برای بازدید از آن، به شهر ارومیه سفر می‌کنند. قدمت این بنای با ارزش به دوره ساسانیان بازمی‌گردد و سرگذشت جالبی دارد که امروز قرار است پیرامون آن صحبتی داشته باشیم؛ پس از شما عزیزان دعوت می‌کنیم که تا پایان این مطلب همراه ما باشید و از گفته‌ها و شنیده‌ها نهایت لذت را ببرید.
آدرس کلیسای مارسرگیز ارومیه
- ایران، استان آذربایجان غربی، کیلومتر ۱۲ ارومیه، روستای سیر، دامنه کوه سیر، کلیسای سیر یا مارسرگیز
حال که با آدرس این کلیسای مقدس آشنا شدید، نوبت آن است که کمی راجع به سرگذشتی که داشته بیشتر بدانید، و هنگامی که در دامنه کوه سیر برای رسیدن به آن مسیر را طی می‌کنید، آنچه در این مکان به وقوع پیوسته را در ذهن خود تداعی نمایید. بخش اصلی تاریخچه کلیسای سیر را تاریخ جنگ ایران و روم رقم می‌زند.
درواقع در آن زمان، ایرانیان و رومیان نبردهای متعددی با یکدیگر داشته و چندان میانه خوبی با هم نداشتند. سر همین ماجرا، سرگذشت این کلیسا له نوعی با اختلافات ایرانیان و رومی‌ها گره خورده است. به طور کلی و روایت از علت ساخت این کلیسا در تاریخ وجود دارد که در ادامه هر دو را برایتان شرح خواهیم داد.
ساخت کلیسای مارسرگیز به دستور شیرین بانو
در روایتی آمده است که هنگام اوج جنگ ایرانیان و رومیان، خسروپرویز پادشاه ایران بود و همسر وی شیرین نام داشت که می‌خواست ایرانیان در جنگ با رومی‌ها به پیروزی برسند. فلذا سرانجام شیرین بانو به آرزوی خویش دست یافت و یمن این اتفاق مبارک دستور داد که در محل مذکور، کلیسایی بنا کنند. حال شاید برایتان سوال باشد که چرا شیرین تصمیم به ساخت کلیسا گرفت؟!
بیشتر بخوانید
- سه گنبد ارومیه ،بنایی به جامانده از دوره سلجوقیان
- دریاچه مارمیشو ارومیه ؛ نگین آبی ناشناخته ایران زمین
در پاسخ بدین پرسش باید بگوییم که این بانوی اصیل و نجیب زاده، مسیحی بوده است. حال به سراغ روایت دوم برویم که سال‌هاست بر سر زبان‌ها چرخیده و عده‌ای معتقدند که دلیل ساخت مارسرگیز؛ به این علت می‌باشد.
ساخت کلیسای مارسرگیز؛ آرامگاه فرمانده و سرباز
داستان دوم روایتگر آن است که در دوران ساسانیان، پادشاه رومی‌ها به علت خصومتی که با مسیحیان داشت، یک فرمانده مسیحی به نام سرگیز و معاون او که برگوس نام داشت را به شرق ایران تبعید کرد. سپس آن‌ها را از ورود به منطقه‌ای که در حال حاضر، کلیسای فعلی در آن بنا شده، منع نمود.
آن‌ها از فرمان پادشاه رومی سرپیچی کرده و در آن منطقه مستقر شدند. به همین خاطر، پادشاه دستور قتل آنان را صادر کرد و بعدها به منزله یادبود این دو شخص، کلیسایی به نام مارسرگیز در آن‌جا بنا شد. احتمالا در آن زمان که پادشاه رومی چنین دستوری را صادر کرد، هرگز فکر را هم نکرده بود که روزی ممکن است برای بزرگداشت این دو سرباز رومی مسیحی، چنین کلیسای باشکوهی بنا شود و حکومت وی نیز ۳۰۰ سال بعد همه به این دین روی آورند! اما برگ تاریخ این‌گونه رقم خود و اغلب مردمان حکومت روم به دین مسیح روی آوردند.
حال شاید این سوال به ذهنتان خطور کند که نام کلیسا مار سرگیز است و در این واژه، سرگیز اسم فرمانده می‌باشد؛ پس مار به چه معناست؟! در پاسخ باید بگوییم که در آن زمان که این کلیسا بنا شد، منطقه مذکور در تصرف آشوریان بود که آنان هم مسیحی بودند، و در زیان آن‌ها، مار به معنای حضرت می‌باشد. از این‌رو نام این مکان مقدس را کلیسای مارسرگیز، یعنی کلیسای حضرت سرگیز نهادند. در حال حاضر این بنای ارزشمند، به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده و به یک جاذبه گردشگری تاریخی_مذهبی پرطرفدار، در شهر ارومیه تبدیل شده است.
آیا کلیسای سیر همان مارسرگیز است؟
پیش از این در چند جای مطلب، کلیسای مذکور را با عنوانِ کلیسای سیر خطاب کردیم و شاید برایتان عجیب بوده باشد! در واقع لازم به ذکر است که این کلیسا در دامنه کوه روستای سیر واقع شده و از این‌رو نام دیگری که بر آن نهاده‌اند، سیر می‌باشد و بدان کلیسای سیر نیز گفته می‌شود.
بررسی بخش‌های مختلف کلیسای مارسرگیز
کلیسای سیر یا مارسرگیز دارای یک درب ورودی به داخل عبادتگاه می‌باشد که به دو بخش مجزا ختم می‌شود. یک بخش منتهی به سالن نیایش شده و قسمت دیگر هم مربوط به یک سالن دیگر خواهد بود. هر دو بخش دارای طاق‌های نعلی و گهواره‌ای شکل بوده و با آجرهای سنتی مزین شده است.
بیشتر بخوانید
اگر بخواهیم بخش ورودی این ساختمان را آنالیز کنیم، در اولین نگاه شاهد یک نوشته مرمت شده خواهیم بود که به زبان فارسی نوشته نشده است. با توجه به گفته مفسران این نوشته، قدمت این بنا حدودا به دوران ۱۸۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. درب ورودی این عمارت به گونه‌ای طراحی شده که ارتفاع کمی دارد و افراد به هنگام ورود به داخل، باید اندکی سر خود را خم کنند. البته که هنگام ورود به اماکن مقدسی نظیر کلیسا، باید سر تعظیم فرود آورد و در این‌جا هم علاوه براینکه یک کلیسای مقدس بنا شده، آرامگاه دو فرد گرانقدر مسیحی نیز می‌باشد که از روی احترام و عظمت، به هنگام ورود باید در برابر آنان سر اندکی سر خود را خم کنیم.
اطراف ساختمان کلیسا نیز دیوار کشی شده و به طور کلی دیوار کشیدن دور یک بنا و ساخت حیاط در ایران زمین از قدیم‌الایام تا به امروز مرسوم بوده است.
مروری بر هنر معماری کلیسای مارسرگیز
همانطور که تا اینجای کار متوجه شدیم، این بنا قدمت چند هزار ساله داشته و بسیار قدیمی است. فلذا چیزی از آن انتظار می‌رود، سک سبک معماری کهن و باستانی خواهد بود؛ و دقیقا هم اینطور است. اگر نگاهی به دیواره‌های کلیسای مارسرگیز بیندازید، شاهد آن خواهید بود که با ملات و ساروج‌های باستانی مزین شده است. ضمن اینکه در ساخت آن از سنگ‌های بزرگ و سترگ استفاده کرده‌اند.
این بنا یک نمونه بارز یک کلیسای تاریخی و کهن است و اگر روزی به دیدن آن بروید، با مشخصات اصیل یک کلیسای کهن و قدیمی مواجه خواهید شد. سقف ساختمان به گونه‌ای طراحی شده که اگر پدر روحانی دعایی در آن قرائت کند، صدایش کاملا رسا بوده و هر آنکه داخل بنا حضور داشته باشد، نوای او را خواهد شنید. همچنین ناگفته نماند که در پشت این کلیسا، فضایی تعبیه شده که حالت اتاقک یا دخمه داشته و بدان چله می‌گویند.
بهترین زمان و ساعت بازدید از کلیسای مارسرگیز
طبیعتا سفر در هر فصلی از سال در این کشور خوش آب‌وهوا مزایای خاص خودش را دارد. با این وجود آنچه در رابطه با شهر ارومیه حائز اهمیت است، آب‌وهوای نسبتا سرد آن می‌باشد. فلذا اگر سفر در هوای گرم و بهاری را ترجیح می‌دهید، می‌توانید در فصل بهار و تابستان به این دیار سفر کنید.
بیشتر بخوانید
ضمنا در رابطه با ساعت بازدید نیز باید بگوییم که نظرات مختلفی در این باره مطرح است! عده‌ای می‌گویند شبانه روزی باز بوده و پذیرای مسافران و گردشگران می‌باشد، برخی هم ادعا دارند که صرفا روزهای یکشنبه می‌توان از آن بازدید نمود. به هر حال مورد دیگری هم که باید بدان اشاره نماییم، این است که برای بازدید از آن نیازی به خرید بلیط یا رزرو نوبت نخواهد بود.
جاذبه‌های گردشگری اطراف کلیسای مارسرگیز کدامند؟
تا اینجای کار هر آنچه که لازم بود تا در مورد کلیسای سیر بدانید، خدمت شما عزیزان بیان کردیم؛ حال نوبت آن رسیده تا اندکی با جاذبه‌های گردشگری اطراف این مکان تاریخی آشنا شویم و با سفر به این استان زیبا، از ان‌ها هم دیدن نماییم. فلذا در ادامه فهرستی از جاذبه‌های گردشگری واقع در پیرامون این کلیسا را آورده‌ایم تا هر مقصدی را که باب میل‌تان است، انتخاب نموده و با سفر به آن در کنار خانواده، لحظات به یادماندنی و شادی را تجربه کنید.
- کلیسای پطروس پولیس: این کلیسا در فاصله ۳۲٫۴ کیلومتری عبادتگاه مارسرگیز بنا شده و در روستای کلیساکندی قرار دارد.
- مدرسه هدایت ارومیه: یکی از قدیمی‌ترین مدارس ارومیه که قدمت آن به دوران قاجار بازمی‌گردد، مکتب هدایت می‌باشد که در فاصله ۲۴٫۹ کیلومتری از کلیسا قرار گرفته است.
- روستای بند: از جمله روستاهای خوش آب‌وهوای این استان می‌توان به منطقه بند اشاره کرد که با کلیسای مارسرگیز حدود ۳۳٫۲ کیلومتر فاصله دارد.
- سه گنبد: یکی دیگر از دیدنی‌ترین جاذبه‌های ارومیه، برج سه گنبد است که در فاصله ۲۶٫۳ کیلومتری واقع شده و قدمتی بالغ بر ۸۰۰ سال دارد.
- ساختمان شهرداری ارومیه: این ساختمان یکی از باشکوه ترین بناهای تاریخی در آذربایجان غربی می‌باشد که بازدید از آن، خالی از لطف نخواهد بود و در فاصله 26.3 کیلومتری واقع شده است.
- بازار ارومیه: این بازار ۲۴٫۸ کیلومتر با کلیسا فاصله داشته و می‌توانید برای خرید به آن‌جا مراجعه فرمایید.
- دریاچه مارمیشو: این دریاچه نیلگون زیبا از دل کوهستان‌های ارومیه سر بر آورده و در نزدیکی مرز ترکیه و به فاصله ۷۲٫۶ کیلومتری کلیسا واقع شده است.
جمع‌بندی
در این مطلب به معرفی کلیسای مارسرگیز پرداختیم و علل ساخت و نام‌گذاری آن را شرح دادیم. امیدواریم نهایت سود را از مطالعه آن برده و پاسخ پرسش‌های موجود در ذهن خود را یافته باشید. پیشنهاد می‌کنیم که حتما هنگام سفر به استان آذربایجان غربی و شهر زیبای ارومیه، از این بنای تاریخی و مقدس دیدن فرمایید و با تمدن و فرهنگ این مرز و بوم بیشتر آشنا شوید. لطفا نظرات و سوالات خود را راجع به این موضوع، در بخش کامنت‌ها با ما و سایر کاربران مجله گردشگری هم اقلیم به اشتراک بگذارید. از اینکه تا پایان همراه ما بودید، متشکریم.