تابه‌حال عبارت «دوران طلایی اسلام» را شنیده‌اید؟ همان‌طور که از مفهوم این عبارت پیداست، این دوران یکی از پرافتخار‌ترین دوره‌های تاریخ جهان اسلام است که از سده هشتم شروع و تا سده سیزدهم میلادی ادامه داشته است. موزه هنرهای اسلامی قطر یکی از موزه‌هایی است که با زیبایی تمام شکوه این دوران را به نمایش گذاشته است و هرساله میزبان مخاطبان زیادی از سرتاسر جهان است. آثار گران‌بهای موجود در این موزه تنها دلیل جذب مخاطبان به این موزه نیست بلکه معماری و طراحی هنرمندانه و بی‌نظیر این ساختمان یکی دیگر از عوامل مهم جذب گردشگران است. جالب است بدانید که آثار بسیار نفیسی از کشورمان ایران نیز در این موزه نگهداری می‌شود. در ادامه با مجله گردشگری هم اقلیم همراه باشید تا با شگفتانه‌های دیگر این موزه بیشتر آشنا شوید.
داستان ساخت موزه هنرهای اسلامی قطر
قطر یکی از کشورهای ثروتمند حوزه خلیج‌فارس است که توجه ویژه‌ای به صنعت توریست و گردشگری دارد؛ بدون شک ساختن موزه‌ای که بزرگ‌ترین آثار هنری اسلام را خود جای‌داده باشد، گردشگران زیادی را از سرتاسر دنیا به خود جذب می‌کند. پروژه ساخت این موزه از سال ۲۰۰۶ کلید خورد. طراح موزه هنرهای اسلامی کسی نیست جز یو مینگ پی، خالق اثر بی‌نظیر هرم شیشه‌ای ورودی موزه لوور پاریس. یو مینگ پی طراح دورگه چینی آمریکایی، در سن ۹۲ سالگی طراحی این موزه را به عهده و تمامی توان خود را به کار گرفت تا شاهکاری دیگر به کارنامه درخشان خود اضافه کند. با تلاش‌های گروه شرکای ویلموت به سرپرستی وی، پروژه ساخت موزه هنرهای اسلامی در نوامبر سال ۲۰۰۸ پایان یافت و درهای این موزه به روی عموم باز شد.
یو مینگ پی یو مینگ پی برای طراحی این موزه به سفری ۶ماهه در کشورهای عربی رفت تا با سبک طراحی‌های عربی و مسلمانان آشنا شود. به نقل او مسجد ابن طولون مصر منبع الهام اصلی وی برای طراحی موزه هنرهای اسلامی در قطر بود. طبق نظر منتقدین این موزه شباهت‌های زیادی به موزه لوور در پاریس دارد؛ از جمله این شباهت‌ها می‌توان به حجم هرمی مانند زیگوراتی و پله‌های نمایشگر منحنی شکل اشاره کرد.
معماری خارجی ساختمان موزه هنرهای اسلامی قطر
این موزه بزرگ‌ترین موزه اسلامی جهان است که به مساحت ۷ کیلومتر در دوحه، پایتخت قطر بنا شد. این موزه در یکی از خوش آب و هوا ترین مناطق یعنی بندر دوحه قرار دارد. از نکات ظریف طراحی یو مینگ پی، بنای این ساختمان در میان آب بود؛ زیرا اعتقاد داشت که این کار باعث جلوه‌ی بیشتر ساختمان موزه می‌شود و می‌تواند نماد ارتباط جهانیان با یکدیگر نیز باشد. این موزه دو ساختمان اصلی 5 طبقه و به‌طورکلی 4225 متر فضای گردشگری و نمایشگاهی دارد. جالب است بدانید اگر در دو طبقه زیرین این مجموعه قدم بزنید در واقع در حال تماشای آثار هنری در زیر آب هستید. معماران دو طبقه زیرین موزه هنرهای اسلامی دوحه را در زیر آب طراحی کردند. ورودی این مجموعه در ضلع شمالی آن است و در هنگام ورود، شما با دیوار شیشه‌ای بسیار بلند و زیبایی با ارتفاع 45 متر روبه‌رو خواهید شد.
اگر به نمای خارجی موزه نگاه کنید متوجه طراحی منحصربه‌فرد آن خواهید شد. یو مینگ پی به‌صورت هوشمندانه‌ای سبک و سیاق معماری سنتی جهان اسلام را با معماری مدرن در قرن ۲۱ تلفیق کرده و این هنر را به نمایش گذاشته است. یکی از نکاتی که در نگاه اول ممکن است تعجب هر فردی را برانگیزد این است که چرا ساختمان این موزه تعداد کمی پنجره دارد؟ خوب است بدانید دلیل این کار صرفه‌جویی در مصرف انرژی است؛ البته لازم به ذکر است داخل موزه از لحاظ نورپردازی و روشنایی هیچ کم‌وکسری ندارد. در ساخت این موزه از متریال جدید و امروزی کمک گرفتند اما برای اینکه هویت سنتی خود را از دست ندهد، چوب را وارد معماری آن کردند.
معماری داخلی موزه هنرهای اسلامی قطر
یکی از نقاط برجسته معماری جهان اسلام، لوسترهای بزرگ و باشکوهی است که از سقف مساجد و اماکن مذهبی آویزان شده است. در طراحی داخلی موزه این لوسترها در ترکیب با دهلیزهای نوری، فضایی باشکوه و مجلل را برای بازدیدکنندگان تداعی می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید گنبدها از نقاط پررنگ طراحی‌های سنتی اسلام است که زیبایی‌های خاص خودش را دارد؛ سقف‌های گنبدی شکل این موزه تلفیق بسیار موزون و ظریفی از گنبدهای سنتی جهان اسلام و معماری مدرن است که حس زیبایی و شکوه را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
حال تصور کنید که این دو نماد بسیار فاخر طراحی سنتی اسلام یعنی گنبد و لوسترهای باشکوه در کنار یکدیگر قرار بگیرند؛ بله زیر یکی از گنبدهای این موزه یک لوستر با قطر 12 متر قرار دارد. بسیار سخت است که زیبایی این قسمت را در قالب کلمات بگنجانیم. موزه هنرهای اسلامی دوحه بر روی مکانی جزیره مانند بنا شد؛ در نتیجه پی‌ریزی این ساختمان به آماده‌سازی‌های بسیار زیادی نیاز داشت. برای آماده‌کردن زیرساخت این موزه نزدیک به 30 هزار مترمکعب بتن استفاده شد.
در بخش‌های مختلف موزه چه آثاری مشاهده می‌شود؟
تعداد آثار هنری موجود در این موزه بسیار زیاد است به‌طوری‌که اگر باحوصله به دیدن آن‌ها بپردازید متوجه گذر زمان نخواهید شد و زمانی به خود می‌آیید که حداقل 4 ساعت از زمان خود را در این موزه سپری کرده‌اید. 4500 اثر هنری موزه هنرهای اسلامی قطر از قاره‌های اروپا و آسیا گردآوری شد. از فاخرترین آثار موجود در موزه هنرهای اسلامی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آثار هنری ایرانی موجود در موزه هنرهای اسلامی
سکه‌های قدیمی طلا و برنزی، کتاب‌های خطی، پارچه‌های گران‌بها و نفیس و بسیاری دیگر از آثاری که قدمت آن‌ها به عهد ساسانیان برمی‌گردد در این موزه موجود هستند. از جمله آثار هنری بسیار مورد توجه ایرانی می‌توان به قرآن نفیس ایرانی، قالی‌های ابریشم ایرانی سده 16 میلادی، کاسه سفالی فیروزه سده 15 میلادی و برگ‌هایی از شاهنامه طهماسبی اشاره کرد.
- موزه ملی دوحه قطر
- قطر و نکاتی که باید درباره آن بدانید – بخش اول
- قطر و نکاتی که باید درباره آن بدانید – بخش دوم
قرآن آبی
محل پیدایش این قرآن نفیس همچنان ناشناس باقی‌مانده است اما به‌احتمال زیاد در شهر قیران نوشته شده است. یکی از ورق‌های این قرآن به رنگ آبی تیره مایل به سورمه‌ای است که با خطوط قرآنی طلایی رنگ از جنس طلا مزین شده است. این قرآن از جمله نفیس‌ترین آثار موجود در موزه است که شهرت جهانی دارد.
کتاب اسرار نتایج تفکر نوشته ابن خلف المرادی
وی یکی از دانشمندان مسلمان در سال 1266 بود. او این کتاب را از روی نسخه اصلی آن در قرن 11 کپی کرد. کتاب اسرار نتایج تفکر به مدت طولانی در موزه ایتالیا نگهداری شد. این نسخه دارای تصاویری بیش از 30 اختراع، ماشین‌های جنگی، تقویم خودکار، ساعت‌های آبی و… است. کتاب اسرار نتایج تفکر به علت اطلاعات گران‌بهای خود جزو آثار نفیس این موزه به شمار می‌رود.
در موزه هنرهای اسلامی قطر اطلاعات بسیار مفیدی درباره هر کدام از این آثار توسط راهنمایان و متون راهنما به گردشگران می‌رسد.
- گنجینه مغولی
- بوق عاج
- کتاب دلایل الخیرات با نگارگری‌های عثمانی
- گلدان برنجی با نقوش اسلامی سده 15 میلادی
امکانات تفریحی موزه هنرهای اسلامی
در طبقه اول موزه، رستوران بسیار شیک و لاکچری وجود دارد که انواع غذاهای مختص کشور قطر را طبخ می‌کند. کافه‌های شیک، نمازخانه، کتابخانه‌ای مجلل همراه با آثار خطاطی قدیمی، سالن اجتماعات، سوغات و… از دیگر امکانات تفریحی این موزه هستند. علاوه بر همه این‌ها نمایشگاه‌های فصلی متنوعی هم در زمان‌های مختلفی از سال برپا می‌شود.
نکاتی که هنگام بازدید از موزه باید حتما رعایت کنید
- این موزه حول محور هنرهای اسلامی مانور می دهد؛ در نتیجه هنگام بازدید از این موزه باید شئونات اسلامی را رعایت کنید.
- بازدید برای ساکنین کشور قطر رایگان است اما سایر بازدیدکنندگان باید مبلغی حدود ۵۰ ریال کشور قطر (تقریباً ۵۸۰ هزار تومان) را بپردازند.
- بازدید قسمت‌هایی از موزه برای همه رایگان است.
- اگر در روزهای پنجشنبه تا شنبه در دوحه قرار دارید می‌توانید از تورهای رایگان 40 دقیقه‌ای این موزه که از ساعت 2 بعدازظهر آغاز می‌شوند لذت ببرید.
- گاهی اوقات نمایشگاه‌های فصلی جذابی نیز در این موزه برپا می‌کنند.
ساعات کاری موزه هنرهای اسلامی قطر
- یکشنبه، دوشنبه و چهارشنبه از ساعت 10:30 الی 20:00
- پنجشنبه و شنبه از ساعت 12:00 الی 20:00
- روزهای جمعه و سه‌شنبه موزه تعطیل است.
سخن آخر
در چند سال اخیر کشور قطر تبدیل به یکی از قطب‌های گردشگری حوزه خلیج‌فارس شد. این کشور جاذبه‌های گردشگری زیادی را برای جذب مخاطبان از سراسر دنیا بنا کرد. یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری قطر، موزه هنرهای اسلامی قطر است. در این موزه می‌توانید خلاصه‌ای از سرگذشت چندین‌ساله کشورهای اسلامی و مسلمانان اروپا و آسیا را مشاهده کنید. در کنار همه این‌ها شما می‌توانید از امکانات تفریحی این موزه نیز بهره‌مند شوید. امیدواریم که این مقاله به شما زاویه دید جدیدی نسبت به جاذبه‌های گردشگری قطر داده باشد.