برای علاقه‌مندان به طبیعت، دیدن هر یک از جاذبه‌های طبیعی لذت خاص خود را دارد. کوه، جنگل، دریا، رود، دشت و… هر کدام به نوبه خود زیبا و تماشایی است. در میان همه این جذابیت‌ها، چشمه چیز دیگری است. دیدن باریکه‌ای کوچک یا بزرگ آب، که از دل زمین می‌جوشد و راه خود را از میان سنگ و خاک باز می‌کند و روی زمین جاری می‌شود، واقعا هیجان‌انگیز است. اگر این چشمه زیبا در ارتفاعات و کوهستان‌های کرمانشاه باشد، نه تنها خود چشمه که مناظر و راه‌های منتهی به آن هم شگفت‌انگیز است. در این مطلب از مجله گردشگری هم اقلیم ، می‌خواهیم یکی از چشمه‌های زیبا به نام چشمه بل کرمانشاه را به شما معرفی کنیم.
چشمه بل در کجا واقع شده‌است؟
«چشمه بل» یا «کانی بل» در نزدیکی شهرستان پاوه کرمانشاه قرار دارد، اما بخش بزرگی از حوضه آبریز آن در استان کردستان حوالی اورامان تخت است. اگر چشمه بل را در گوگل مپ جستجو کنید، دو نتیجه برای شما می‌آورد؛ یکی در استان کردستان و دیگری در استان کرمانشاه. چشمه‌ای که در استان کرمانشاه به شما نشان می‌دهد، سرچشمه‌ی اصلی است و مکانی که در کردستان می‌بینید در واقع آب همین چشمه است که به رودخانه سیروان می‌ریزد و منظره زیبایی را پدید می‌آورد. هر دوی این مکان‌ها، در ایام مختلف سال گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کنند. اغلب عکس‌ها و توضیحاتی که با جستجو در اینترنت مشاهده می‌کنید مربوط به همین خروجی چشمه در استان کردستان است.
چشمه بل کرمانشاه در کوه‌های شاهو نزدیک به روستاهای هجیج و ناو از زمین می‌جوشد و پس از عبور از دل کوه به شکل آبشاری پرآب، از دهانه‌ای شبیه به غار، به رودخانه می‌ریزد. به دلیل همین منظره‌ای که ایجاد می‌کند، گاه به آن «آبشار بل» نیز گفته می‌شود. برای حفاظت از این اثر طبیعی زیبا، سازمان میراث فرهنگی در سال 1388 آن را در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسانده است.
ویژگی‌های آب چشمه
آب این چشمه سرشار از املاح معدنی مفید است و به لحاظ ترکیبات شیمیایی از کیفیت مناسبی برای شرب برخوردار است. آزمایش‌های انجام شده نشان داده است که عناصر مضر برای بدن مثل نیترات، آمونیاک، آرسنیک و… در این آب در حد صفر است. چشمه بل یک چشمه کارستی است. وقتی سنگ‌های کربناته در آب حل شده و دچار خوردگی می‌شوند به آن کارستی شدن می‌گویند. در اثر این پدیده، روی صخره‌ها شکاف ایجاد شده و آب از زیر زمین به سمت روی زمین هدایت می‌شود. چشمه‌ای که اینگونه ایجاد می‌شود را چشمه کارستی می‌گویند. بزرگترین چشمه کارستی خاورمیانه، همین چشمه بل است.
میزان آبدهی این چشمه نزدیک به ۴هزار لیتر بر ثانیه است که عدد نسبتا بالایی به شمار می‌آید. به‌دلیل این ویژگی‌های مهم چشمه بل، در سال‌های اخیر تعدادی کارخانه تولید آب معدنی و مزرعه پرورش ماهی در نزدیک آن ساخته شده‌است. همچنین به دلیل کوهستانی و صعب‌العبور بودن این منطقه، برخی از روستاهای اطراف این چشمه آب آشامیدنی مناسبی ندارند که با توجه به حجم خوب آب چشمه بل، طرح‌هایی برای انتقال آب به روستاها در حال بررسی است. به علاوه، فضای مناسبی که رودخانه سیروان برای قایقرانان ایجاد کرده، آن را به محلی برای تمرین و مسابقات قایق‌رانی بدل کرده است.
قدمت چشمه بل
پیشینه چشمه بل کرمانشاه را تا حدود شصت میلیون سال پیش تخمین زده‌اند. همین مسئله نشان از اهمیت بالای تاریخی و فرهنگی آن برای منطقه اورامانات دارد. گفته می‌شود نام چشمه بل یا کانی بل از نام خدای آب بابلیان، که «بل» بوده، می‌آید. کانی در کردی به معنای چشمه است. در گذشته روی رودی که از این چشمه پدید آمده بود، آسیاب آبی ساخته بودند. رود بل که سریعا به رود سیروان می‌ریزد و یک رودخانه کوتاه است، از قدیم الایام پرآب و گوارا بوده است.
دیدنی‌های اطراف کانی بل
اکنون که عزم سفر به اورامانات کرده‌اید و راهی این منطقه بکر و زیبا می‌شوید، زمان بیشتری را در نظر بگیرید و از سایر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این دیار نیز دیدن کنید.
روستای هَجیج
در اطراف چشمه روستاهای دیدنی بسیاری وجود دارد. یکی از این روستاها، روستای پلکانی هجیج با معماری تماشایی آن است. این روستا مردم مهمان‌نوازی دارد که زیبایی چشم‌اندازهای آن را بیشتر می‌کند. در روزهای گرم تابستان از هوایی خنک و مطبوع برخوردار است و با وجود اقامتگاه‌ها و امکانات رفاهی مناسب برای مسافران و گردشگران، انتخاب خوبی جهت اقامت شبانه شما به حساب می‌آید. این روستا، نزدیک‌ترین روستا به چشمه بل است.
اورامانات
حتی اگر تا کنون به کردستان و کرمانشاه سفر نکرده باشید، حتما اسم اورامانات به گوشتان خورده است. به بخش‌هایی از کرمانشاه و کردستان اورامانات گفته می‌شود که به خاطر طبیعت بی‌نظیر و معماری جذاب پلکانی روستاهایش شهرت دارد. روستای اورامان از دیدنی‌ترین آنها است. برای دیدن سایر روستاها، آبشارها و چشمه‌های فراوان جاری در منطقه اورامانات حتما از قبل تحقیق و برنامه‌ریزی کنید.
دریاچه زریوار
اگر از کردستان به چشمه بل کرمانشاه می‌آیید، در مسیر خود در غرب مریوان سری هم به دریاچه و تالاب زیبای زریوار بزنید. دریاچه آب شیرین زریوار، یا زریبار، با مریوان سه کیلومتر فاصله دارد. ویژگی منحصربه‌فرد این دریاچه این است که نه تنها هیچ رودخانه‌ای به آن وراد نمی‌شود، بلکه سرچشمه رودخانه مریوان یا تازه‌آباد محسوب می‌شود. در کف این دریاچه چشمه‌های متعددی می‌جوشد. بخش دیگر آب آن نیز از بارش‌های فصلی تامین می‌شود. در اطراف این دریاچه زیبا می‌توانید به گردش و حتی ماهیگیری مشغول شوید. توصیه می‌شود بهار و تابستان را برای سفر به این دریاچه زیبا انتخاب کنید چون زمستان‌هایش سرد است و سطح دریاچه یخ می‌بندد. البته همچنان چیزی از زیبایی‌های آن کم نمی‌کند.
امامزاده سید عبیدالله
در حاشیه رودخانه بل و در نزدیکی روستای هجیج، بقعه امامزاده سید عبیدالله واقع شده‌است که از اماکن مقدس شهرستان پاوه به حساب می‌آید. این امامزاده گنبدی فیروزه‌ای دارد و بنای آن چهار طاقی آجری است. ایشان فرزند امام موسی کاظم (ع) است. گاه بومی‌ها به او پیر، به معنای امامزاده، گاهی نیز کوسه هجیج می‌گویند. مادرش شاهزاده رومی بوده است و به همین دلیل به او سلطان هم گفته‌اند. محلی‌ها اعتقاد دارند که پرآبی چشمه از برکات حضور امامزاده سید عبیدالله در این منطقه است.
سد داریان
در نزدیکی شهرنودشه از توابع شهرستان پاوه، و در مجاورت روستای داریان، بر روی رودخانه سیروان سد خاکی داریان ساخته شده است. با وجود اینکه احداث این سد از مزایایی برخوردار و مناظر زیبایی نیز خلق کرده است، اما متاسفانه در صورت آبگیری کامل آن، چشمه بل و تعدادی از روستاها و مناطق اطراف آن به زیر آب خواهد رفت.
پوشش گیاهی و جانوری منطقه
در چشمه بل کرمانشاه گیاهان آبزی مثل سرخس آبی و عدسک یک ریشه به چشم می‌خورد. همچنین علف هفت‌بند در حاشیه رودخانه وجود دارد. درختان پسته وحشی و بلوط در دل کوه‌ها و نزدیک این چشمه و رودخانه سرسبزی خاصی به آن می‌بخشند. گیاهان دارویی از قبیل بومادران، گل گندم، شبدر و شقایق وحشی نیز در این مناطق فراوان است.
این منطقه محل زیست سنجاب ایرانی است. رودخانه‌ها همچنین زیستگاه مناسبی برای انواع ماهی‌ها، آبزیان و پرندگان، به‌خصوص پرندگان مهاجر، به وجود آورده است.
مسیر دسترسی
از دو راه می‌توانید خود را به این چشمه و آبشار زیبا برسانید:
- در استان کردستان، از سنندج به مریوان رفته، بعد از عبور از سه‌راه حزب‌الله و دزلی به آنجا می‌رسید.
- در استان کرمانشاه، باید از پاوه حدود 35 کیلومتر به سمت شمال جاده روستای هجیج را در پیش گیرید.
از روستای هجیج تا چشمه تقریبا دو کیلومتر فاصله است. بخشی از جاده آن خاکی است و تنها جاده پاوه تا روستای ورا آسفالت است. بقیه مسیر نیز در حال ساخت و به‌سازی است. در این راه، به‌ویژه حد فاصل روستاهای اسپریز و هجیج، می‌توانید از مناظر زیبای طبیعی، جنگل‌های بلوط، آب و هوای دل‌انگیز و چشم‌انداز رودخانه سیروان لذت ببرید.
شب کجا اقامت کنیم؟
اگر به اقامت زیر آسمان شب علاقه دارید، متاسفانه باید بگوییم که اطراف رودخانه و چشمه مکان مناسبی برای چادر زدن و گذران شب نیست. برخلاف چیزی که از یک منطقه کوهستانی مثل اورامانات انتظار می‌رود، گاهی شب‌های تابستان نیز در آنجا بسیار سرد و روزها بسیار گرم است. زمستان هم که همیشه الزامات و بررسی‌های خاص خودش را می‌طلبد. حتما قبل از حرکت از وضعیت آب و هوای مقصد خود مطمئن شوید و وسایل لازم و کافی مناسب فصل را به همراه داشته باشید.
به هر حال، برای اقامت شبانه نزدیک به چشمه بل کرمانشاه دست شما بسته نیست و خانه‌های شهری و روستایی و اقامتگاه‌های بومگردی متنوعی در این منطقه وجود دارد که با جستجو در وبسایت‌های گردشگری و بررسی امتیازها و نظرات سایر کاربران، می‌توانید به انتخاب مناسب خود برسید و پس از آن بار سفر ببندید.
نزدیک‌ترین اقامتگاه‌ها به این چشمه، در روستاهای هجیج، داریان و نجار واقع شده‌است. معماری برخی از این روستاها نیز تپه‌ای و بسیار زیبا است که لذت اقامت در آنها را دو چندان می‌کند. شما می‌توانید یکی دو شب به یاد ماندنی را در اقامتگاه‌های سنتی یا خانه‌های روستایی که برای گردشگران در نظر گرفته شده‌است، سپری کنید.
- معرفی جاذبه های دیدنی قصر شیرین ، کرمانشاه | Qasr-e Shirin
- آشنایی با دیدنی های شهر جوانرود ، کرمانشاه | Javanrud
- پارک جنگلی کرمانشاه و جاذبه های تاریخی اطراف آن
جمع‌بندی
فراموش نکنید که در مدت اقامت خود در اطراف چشمه بل و سایر دیدنی‌های اورامانات و پاوه و مریوان، از غذاهای محلی، لبنیات سنتی، محصولات طبیعی و ارگانیک، و دستپخت کدبانوهای عزیز این مناطق کردنشین بهره ببرید و خاطرات زیبایی را برای خود و همسفرانتان رقم بزنید.
چشمه بل تو کردستانه نه کرمانشاه خودتون نقشه رو گذاشتید که داخل کردستانه بعد نوشتید کرمانشاه
سلام خدمت شما دوست عزیز
در پاراگراف دوم این مقاله پاسخ سوال شما داده شده است.
ممنون از شما